مراحل شکایت برای گرفتن ارث

مراحل شکایت برای گرفتن ارث

ارث در لغت به معنای بقا است و در اصطلاح حقوقی عبارت است از انتقال قهری اموال متوفی به بازماندگان وی به ترتیبی که قانون معین کرده است .

سهم الارث در واقع ماترک متوفی می باشد که پس از کسر بدهی ها و وصیت متوفی به وراث قانونی وی خواهد رسید.

در این مقاله قصد داریم به مراحل لازم جهت دریافت سهم الارث بپردازیم و بدانیم که تقسیم ارث در دادگاه چگونه صورت می گیرد ؟

همانطور که مطلع هستید مبحث ارث از مشکل خیز ترین مسائل حقوقی در ایران است که بهتر است با علم و اگاهی موردنیاز نسبت به نحوه انحصار وراثت و مراحل آن از دردسرهای حقوقی در این زمینه جلوگیری نماییم.

مراحل شکایت جهت اخذ ارث

در واقع یک فرایند کاری اداری است که برای ورثه‌ای که در تقسیم ارث با هم توافق ندارند تعیین شده است. برای این منظور از جمله مراحل شکایت برای گرفتن ارث شامل:
مرحله اول: ارائه مدارک هویتی و فرم‌های ضروری شامل:

.1 گواهی فوت متوفی : تصویر شخص فوت شده برابر اصل و ضمیمه گواهی فوت گردد.

.2 استشهادیه دفتر اسناد رسمی : در این مرحله اسامی وراث نوشته شود و توسط سه نفر از وراث متوفی امضا گردد و به تایید دفتر اسناد رسمی رسد.

.3 ارائه رسید مالیاتی : نام و نشانی محل سکونت متوفی و لیست اموال و دارایی های وی به اداره دارایی تحویل داده شود.

.4 تقدیم شناسنامه : اصل شناسنامه و تصویر برابر اصل شده آن را به دادگاه تقدیم کنند.
⦁ مرحله دوم: ارائه مدارک به دادگاه
⦁ مرحله سوم: انحصار وراثت توسط وکیل ارث
⦁ مرحله چهارم: اعتراض به تقسیم ارث
⦁ مرحله پنجم: صدور گواهی انحصار وراثت
⦁ مرحله ششم: اصلاح رای گواهی انحصار وراثت در صورتی که اشتباهی اتفاق افتاده باشد.

ارث به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

برای اینکه بتوانیم مراحل شکایت برای گرفتن ارث را گام به گام پیگیری کنیم در ابتدا باید بدانیم که ارث به چه کسی تعلق می‌گیرد.
بهتر است بدانید افرادی که قرابت نسبی یا قرابت سببی داشته باشند بر اساس طبقه و قرابت طبقه‌بندی می‌شوند و سهم الاث مشخصی دارند

بر همین اساس می‌توان افراد یا همان ورثه را در سه دسته طبقه‌بندی کرد:

⦁ دسته اول پدر،مادر،فرزند،همسر،نوه
⦁ دسته دوم برادر،خواهر،فرزندان آنها و اجداد
⦁ دسته سوم عمو،عمه،خاله،دایی و فرزندان آنها

نکته :

اشخاص مذکور می توانند به شکایت جهت گرفتن ارث بپردازند.

تقسیم ارث در صورت وجود وصیت نامه به چه صورت است ؟

طبق قوانین مدنی افراد می توانند همه اموال خود را وصیت کنند که برای وصیت کردن هم اگر بیشتر از یک سوم مال باشد اجرای آن منوط به رضایت تمامی ورثه و به اصطلاح تنفیذ می‌باشد.

اگر وصیت به نفع یکی از ورثه باشد ضمن اینکه مطابق با وصیت آنچه که به ایشان تعلق می‌گیرد در بقیه ارث نیز سهیم خواهد بود و منجر به محرومیت از ارث نمی‌شود.

البته ورثه نیز می‌توانند در صورتی که شخص متوفی نسبت به تمام اموال وصیت کرده باشد نسبت به دو سوم از اموال باقیمانده عمل نکنند و عمل به آن در صورت قابل تحقق است که تمامی ورثه حاضر به اجرای آن باشند.

در غیر این صورت باید اموال متوفی طبق قانون و یا توافق ورثه بین آنها تقسیم شود در این گونه مواقع چون که ورثه ممکن است با اختلاف روبرو شوند بهتر است تا با وکیل خانواده و وکیل ارث در این خصوص مشاوره حقوقی داشته باشند.

چون گاهی ممکن است برخی از ورثه با یکدیگر توافق کنند و تعدادی دیگر مخالف باشند در این گونه مواقع بهتر است تا حتماً مشاوره حقوقی داشته باشید تا بدون بروز هرگونه تنش اقدام لازم را انجام دهید.

دادگاه صالح جهت رسیدگی به دادخواست سهم الارث

مطابق با ماده 20 قانون آیین دادرسی مدنی دعاوی راجع به ترکه در دو دادگاه به شرح ذیل اقامه می شود:

.1 دادگاه در آخرین اقامتگاه متوفی در ایران باشد
.2 اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد ،دادگاهی صالح است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران باشد.

نکته:

منظور از ترکه اموالی است که متوفی از خود به جای گذارده است و مشاع بین طلبکاران ، موصی لهم و ورثه می باشد
دعاوی مربوط به ترکه به دو صورت مطرح می گردد :

.1 دعوای وراث علیه وراث
.2 دعوای اشخاص مدعی صاحب حق در همه یا بخشی از ترکه

آیا می‌توان برخی از ورثه را از ارث محروم کرد؟

گاهی ممکن است افراد به دلیل عدم اطلاع به قوانین ارث و میراث دچارسردرگمی‌هایی شوند یکی از این موارد محرومیت برخی از ورثه از ارث می‌باشد که بر اساس یک وصیت‌نامه اقدام به محروم نمودن یکی از ورثه از ارث می‌شود.

در این گونه مواقع ورثه مطابق وصیت‌نامه از ارث محروم شده می‌تواند مراحل شکایت برای گرفتن ارث را شخصاً و یا به کمک وکیل ارث پیگیری کند. چون در قانون ایران چیزی تحت عنوان محرومیت ارث وجود ندارد.

اگر مورث بخواهد اموالش به برخی از ورثه یا تمامی ورثه نرسد باید تا زمانی که در قید حیات است تکلیف اموال را مشخص کند و نمی‌تواند متوسل به محرومیت از ارث شود.

برخی از راهکارهای قانون برای محرومیت ورثه از ارث :

⦁ صلح عمری : یعنی مالک ، مالکیت ملک خود را به موجب قرارداد صلح به دیگری منتقل می نماید.
⦁ صلح قطعی : به معنای انتقال بی قید و شرط ملک به موجب قراداد صلح قطعی می باشد.
⦁ بیع مشروط : طرفین نوعی شرط فعل را ضمن عقد توافق کرده اند.
⦁ وصیت تملیکی : براساس ماده 826 قانون مدنی یعنی شخصی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگرا مجانا تملیک کند.

موانع دریافت ارث هم منجر به محرومیت از سهم الارث می گردد که این موانع به شرح ذیل است:

⦁ لعان : طبق ماده 882 قانون مدنی اگر وارث به همسر خود تهمت زنا بزند و انتساب آن فرزند به خود را انکار نماید ، زن و فرزند نمی توانند از وی ارث ببرند.
⦁ کفر: براساس ماده 881 قانون مدنی کافر از مسلمان ارث نمی برد.
⦁ قتل : مستند به ماده 880 قانون مدنی کسی که مورث خود را عمدا بکشد از ارث محروم می گردد.
⦁ زنا زادگی : مطابق با ماده 884 قانون مدنی زنازاده از پدر و مادر و اقوام ارث نمی برد.

در صورت خودداری برخی از ورثه از تقسیم ارث چه باید کرد ؟

در صورتی که طبق روال عادی ورثه حاضر به تقسیم ارث نشوند و با یکدیگر اختلاف نظر داشته باشند و برای فروش و نقل و انتقالات با یکدیگر اعلام رضایت نداشته باشند که بتوانند به یک توافق برسند هر یک از ورثه می‌توانند مراحل شکایت برای گرفتن ارث را به طور جداگانه پیگیری کنند.

برای منظور باید اقدام به ارائه دادخواست تقسیم ترکه کنند تا دادگاه اقدام به بررسی موضوع احراز صحت درخواست و پیگیری حق و حقوق خواهان نماید که معمولاً دادگاه اقدام به تقسیم به تفکیک یا تقسیم به تساوی را ارائه می‌کند.

تحریر ترکه

مطابق با ماده 206 قانون مدنی تحریر ترکه تعیین مقدار ترکه و دیون متوفی می باشد.
تحریر ترکه از جمله نهادهایی است که در قانون امور حسبی جهت حفظ حقوق سایر ورثه و پیشگیری از بروز اختلاف بین ورثه در حین تقسیم ارث فعالیت دارد .

بر همین اساس هر یک از ورثه ، نماینده قانونی سایر ورثه و وصی اداره اموال می‌توانند اقدام به ثبت دادخواست نماید.

لزوم تحریر ترکه به خاطر این است که برخی از ورثه اقدام به قبول ترکه و برخی اقدام به رد ترکه می‌کنند. حتی اگر متوفی جزو اتباع خارجی باشد تحریر ترکه لازم و ضروری است ویا اگر یکی از ورثه مهجور باشد یا غایب باشد هم باید تحریر ترکه انجام شود البته یک شخص امین می‌تواند از طرف شخص محجور یا غایب اقدام به ثبت دادخواست تحریر ترکه کند.

 تقدیم دادخواست تقسیم ماترک

دادخواست تقسیم ماترک جز مراحل شکایت برای گرفتن ارث می‌باشد که هر کدام از ورثه می‌توانند برای تقسیم ترکه و فروش ترکه مشاعی از طرف دادگاه تقاضای صدور حکم کنند.

به طور کلی ترکه تمام دارایی‌هایی می‌باشد که از متوفی پس از مرگ به جا خواهد ماند که میتواند شامل مال منقول و غیرمنقول باشد.

دارایی در ترکه شامل بدهی ها؛دیون طلب‌ها و تمامی حقوق می‌باشد که متوفی دارد و ورثه باید نسبت به آن توافق کنند.براساس ماده 869 قانون مدنی تصفیه ترکه بدین معناست که حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق میگیرد که

باید قبل از تقسیم ان ادا شود و شامل موارد زیر است:

⦁ قیمت کفن و دفن میت
⦁ دیون و واجبات مالی
⦁ وصایای میت تا ثلث ترکه

در واقع با تنظیم تقسیم نامه از آنچه که از متوفی باقی می‌ماند باید به نسبت مساوی بین خود تقسیم کنند ؛ برای ثبت دادخواست داشتن گواهی انحصار وراثت و اطلاعات سایر ورثه مورد نیاز می‌باشد که باید از طریق دفتر خدمات قضایی اقدام کرد.

تقدیم دادخواست دستور فروش

دادخواست دستور فروش می تواند توسط هر یک از وراث به دادگاه ارائه شود ؛ این دادخواست مربوط به زمانی است که ورثه نتوانند اموال به جا مانده از متوفی را به صورت تراز تقسیم کنند و از دادگاه تقاضای حکم فروش ترکه را داشته باشند تا به حکم دادگاه سهم خود را از فروش ترکه که یک مال مشاع است بردارند ؛ بر اساس حکم صادر شده هیچ کدام از ورثه نمی‌توانند اعتراض کنند.

جهت مشاهده نمونه دادخواست بارگزاری شده در زمینه تقسیم ترکه و دستور فروش آن بر لینک زیر کلیک نمایید:

روند زمانی شکایت برای گرفتن ارث بسته به میزان پیچیدگی پرونده ، میزان ماترک ، شکایات وراث و اختلافات و مصالحات میان آنان می تتواند متفاوت باشد.پس از صدور گواهی انحصار وراثت بهتر است جهت طی مراحل قانونی اخذ ارث و پیچیدگی های آن با وکلای متخصص در حیطه ارث موسسه حق وران مشاوره بفرمایید.گروه وکلای حق وران آماده پذیرش تمامی دعاوی در حوزه خانواده و ارث می باشد.