غصب تابعیت با شناسنامه دیگران: مجازات، تبعات و قوانین در ایران

بسیاری از افرادی که به دنبال تابعیت کشوری دیگر هستند، گمان می‌کنند که تابعیت از طریق روش‌های قانونی هزینه زیادی برای آن ها دارد. به همین دلیل عده ای از طریق راه‌های غیرقانونی، ازجمله غصب وسرقت شناسنامه افرادمتوفی به دنبال تابعیت هستند.

این امر باعث ایجاد قاچاق شناسنامه شده و به دنبال آن مهاجرین دارای حقوق شهروند ایرانی می‌شوند که پیامدهای بسیارخطرناکی به دنبال دارد.

اصول تابعیت

تابعیت در همه کشورها از دو اصل خون و خاک پیروی می‌کند. در ایران شرط ابتدایی برای اینکه افراد تبعه ایران محسوب شوند. داشتن پدر ایرانی است. در واقع قوانین ایران ملاک خون را برای اعطای تابعیت انتخاب نموده است. بسیاری از مهاجران برای کسب تابعیت ازراه های غیرقانونی ازجمله استفاده ازشناسنامه افرادمتوفی اقدام می کند. که این امربرای کشور مقصد هزینه های هنگفت و جبران ناپذیری به وجود می آورد.

در اصل خون، تابعیت و ملیتی که فرزند دارد بر اساس تابعیت یکی از والدین یا هر دوی آنها تعیین می‌شود. اما اصل خاک به این معناست که هر فردی در هر مکانی که متولد می‌شود می‌تواند تابعیت همان کشور را دریافت کند.

برخی کشورها نیز تابعیت در آنها از هر دوی این اصل‌ها خاک و خون پیروی می‌کند. برای مثال در روسیه برای تابعیت از اصل خون استفاده می‌شود. در آمریکا از اصل خاک اما کشوری مانند استرالیا از هر دوی این اصل‌ها پیروی می‌کند.

برای اینکه فردی تبعه کشوری به شمار بیاید باید شرایط قانونی را از بدو تولد دارا باشد. یا اینکه در طی مدت زندگی، شرایط را مطابق قانون کشور مد نظر خود کسب کند.

ملاک تابعیت در ایران

کشور ایران هم مانند سایر کشور ها دارای شرایط و مقررات قانونی برای اعطای تابعیت است. شرط ابتدایی برای اینکه افراد تبعه ایران محسوب شوند داشتن پدر ایرانی است. در واقع قوانین ایران ملاک خون را برای اعطای تابعیت انتخاب نموده است.

شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر به عناوین ذیل مراجعه فرمایید:

نحوه ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی

ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی

ماده 986 قانون مدنی

وکیل برای گرفتن شناسنامه اتباع

موانع اخذ تابعیت در قوانین ایران

شرایط قانونی تابعیت

مسلم است که تمامی افراد دارای شرایط قانونی یک کشور برای اخذ تابعیت نیستند و امکان تحصیل شرایط را هم ندارند، لذا نمی توانند تبعه یک کشور محسوب شوند.

افراد برای اینکه بتوانند تابعیت ایران را دریافت کنند باید دارای شرایط زیر باشند

1. دارای 18سال تمام باشند.
2. پنج سال چه به صورت متوالی چه به صورت متناوب در ایران ساکن باشند.
3. از کشور خود برای خدمات نظامی فرار نکرده باشند.
4. در هیچ کشوری محکوم به جنایت غیر سیاسی نشده باشند.
5. فرد متقاضی باید به صورت قانونی دو سال سابقه اقامت داشته باشد.
6. متقاضی دارای زن و فرزند ایرانی باشد.

شرایط تحقق غصب

1.  تسلط مادی و عملی در غصب ملاک است. زیرا ممکن است مال را در اختیار داشته باشد اما در آن تصرفی انجام ندهد.
2. دیگر اینکه تصرف باید به نحو عدوان باشد یعنی عالماً و عامدا باشد. یعنی به انگیزه تعدی و تعرض به مال یا حق مالی غیرانجام شود.

غصب تابعیت

حال شرایطی را مد نظر قرار دهید که فردی دارای تابعیت ایرانی نبوده و به تبع، فاقد شناسنامه است. چنین فردی می بایست نسبت به تحصیل تابعیت ایران اقدام کند.

اما برخی افراد که فاقد شرایط اخذ تابعیت هستند با سوء استفاده از شناسنامه دیگران که عمدتا افراد فوت شده هستند نسبت به غصب تابعیت اقدام می نمایند. و در شرایطی هم این افراد از شناسنامه های مفقودی یا سرقت شده دیگران استفاده می کنند. این اقدام خلاف قانون و جرم محسوب می شود.

مجازات قانونی

مطابق آنچه که در بند ب ماده 2 قانون «تخلفات، جرایم و مجازات‌های مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه» مصوب سال 1370 مجمع تشخیص مصلحت نظام آمده است. اشخاصی که عالماً، عامداً پس از رسیدن به سن 18 سال تمام از شناسنامه دیگری خواه صاحب آن زنده یا مرده باشد به نام هویت خود استفاده کنند، به حبس از 91 روز تا یک سال و یا به پرداخت جزای نقدی از 200000 ریال تا 1000000 ریال و یا به هر دو مجازات‌ محکوم می‌شوند.

تبعات غصب تابعیت

استفاده از شناسنامه دیگران علاوه بر این که جرم انگاری شده و دارای مجازات قانونی است. دارای آثار و تبعاتی برای هر دو طرف مخصوصاً دارنده اصلی شناسنامه است.

حالتی را تصور کنید که فرد خارجی با شناسنامه دیگری نسبت به افتتاح حساب بانکی اقدام نماید و برداشت از حساب او توسط 2 نفر صورت گیرد. یا اینکه فردی با استفاده از شناسنامه دیگری مشغول به کار شده و سالهای های سال در نتیجه تلاش خود اما با هویت دیگری کسب در آمد کند. در چنین شرایطی است که مشکلاتی بروز می کند . در این حالت مجرمان با استفاده از اطلاعات شخصی فرد دیگر، از تمام خدمات قابل ارائه برای شهروند استفاده میکنند.

 حقوق مکتسبه افراد با هویت جعلی و تابعیت غصب شده قابل مطالبه است یا خیر؟

در این خصوص باید قائل به تفکیک بود یبن حقوقی که قائم به شخص و هویت او است. با حقوقی که منوط به تلاش و تخصص فرد است، و هویت در آن تاثیری ندارد. در مواردی که هویت شخص شرط استحقاق او است طبیعتاً پس از روشن شدن هویت واقعی فرد، تمامی حقوق مکتسبه می باست مسترد گردد. اما در شرایطی که حقوق و حتی اموال به دست آمده در نتیجه تلاش و تخصص فرد بوده است استرداد آنها الزامی ندارد.

سخن پایانی

استفاده از شناسنامه دیگران به نحو غیر قانونی علاوه بر جعل هویت، غصب تابعیت نیز هست چرا که نشانه ی داشتن تابعیت ایرانی، شناسنامه است. و این کار تبعات و مشکلات زیادی را در پی دارد.