وصیت مازاد بر ثلث ترکه نافذ نیست این جمله را شاید شما شنیده باشید ما قصد داریم این عنوان را واکاوی کنیم. تمامی افراد بر این موضوع متفق القول اند که زمانی بالاخره از این دنیای دنی کوچ خواهند کرد و به جهان دیگری خواهند رفت. عده ای که بر این امر ایمان دارند خود را آماده می کنند و حتی نقشه ی راهی برای ورثه خود به جای می گذارند. این نقشه راه را در علم حقوق وصیت نامه می گویند. وصیت نامه ممکن است محتوای مالی و یا محتوای پند و اندرز داشته باشد.
وصیت کننده در این متن تنها اجازه دارد برای یک بخش خاصی از اموال خود تعیین تکلیف کند. اما اگر برای بیش از حد معینه و یا تمام اموال خود تعیین تکلیف کند در این صورت تکلیف چیست؟
وصیت مازاد بر ثلث ترکه ،برابر با ماده 834 قانون مدنی غیر نافذ می باشد و تنها در صورتی معتبر می شود که وراث وصیت مازاد را تنفیذ نمایند. در این مقاله قصد داریم که این مبحث را برای شما شرح دهیم. با ما همراه باشید.
وصیت مازاد برثلث
وصیت کردن از اعمال حقوقی است که فرد می تواند تا حدی، راجع به اموال و دارایی خود تصمیم بگیرد. و در جایی که مد نظر وی است صرف و هزینه شود. در قانون ایران هر شخص می تواند به میزان یک سوم از اموال و دارایی ها خود را، به نفع دیگری یا دیگران وصیت نماید.
به بیانی دیگر وصایای موصی (شخص وصیت کننده) تا یک سوم ارزش ماترک وی نافذ است و وصیت به قسمت مازاد بر ثلث دارای وی در صورت عدم تنفیذ ( اجازه ) وراث باطل است .
دو نوع وصیت به طور کلی وجود دارد که ماده 826 قانون مدنی به تعریف آن پرداخته:
وصیت عهدی: نوع اول وصیتی است که افراد امر یا اموری را بر عهده دیگران می گذارند تا پس از فوت، به نمایندگی از آنها انجام شود.
وصیت تملیکی: بخشی از اموال و دارایی های خود را به نفع دیگران وصیت می کنند، تا بعد از فوت در اختیار آنها قرار گیرد. معمولا اکثریت وصیت ها از این نوع وصیت است.
محروم کردن از ارث
برابر با ماده 837 قانون مدنی ، اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از وراث خود را از ارث محروم کند. وصیت باطل است و امکان تنفیذ آن وجود ندارد. بنابراین آنچه که در بین عوام مرسوم است که مورث وارث خود را تهدید می کند ه می خواهد او را از ارث محروم کند. حداقل در قالب وصیت نامه ممکن نیست و نمی شود. اما در قالب دیگر عقود با شرایطی این امر امکان دارد.
اگر موصی تا یک سوم از اموال خود را به دیگران تملیک کند. این وصیت نافذ است حتی اگر در عمل سایر وراث نسبت به آن بخش از دارایی محروم شوند.
اما اگر موصی به طور غیر مستقیم یک یا چند نفر از ورثه را از ارث محروم کند. در این صورت وصیت باطل می شود. حتی اگر نتیجه آن رسیدن سهم او به سایرین نیز باشد و حتی اگر میزان آن از یک سوم ماترک بیشتر نباشد.
سوالات مربوط به ارث:
محرومیت از ارث به وسیله ی تعهدنامه (سوال 1274)
سهم الارث فرزندخوانده (سوال1252)
وصیت بر ارث (سوال1227)
اعتراض به سهم الارث (سوال1196)
رد و تنفیذ وصیت زائد بر ثلث
همانطور که گفته شد، مطابق ماده 834 قانون مدنی، اگر موصی بیش از یک سوم اموال خود را وصیت کند، غیر نافذ است مگر این که وراث وصیت مازاد را تنفیذ نمایند.
تنفیذ یا اجازه، عمل حقوقی یک جانبه است و زمانی موثر است که اجازه دهنده اهلیت و اراده سالم داشته باشد. منظور آن است که دارای شرایط مذکور و مد نظر قانون را داشته باشد.
برای تنفیذ وصیت مازاد بر یک سوم ماترک، تنفیذ کننده باید در زمان اجازه و فوت موصی جزء ورثه باشد. به عنوان مثال اگر وارث قبل از فوت موصی زنده بوده اما هنگامی که موصی فوت کرده در قید حیات نباشد. چون فوت کرده بنابراین از ماترک ارثی نمی برد و جزء ورثه محسوب نمی شود و سهم او به مابقی ورثه می رسد. پس اگر ورثه وصیت مازاد بر ثلث را رد کنند، باطل می شود و میان وراث تقسیم می شود.
برای تنفیذ وصیت مازاد بر ثلث لازم نیست که، تنفیذ برای تمام قسمت مازاد باشد بلکه وراث تا هر میزان از آن را تنفیذ کنند. نسبت به همان مقدار صحیح است و نسبت به مقدار تنفیذ نشده باطل است. و همچنین لزومی ندارد که تمام وراث وصیت مازاد بر ثلث را تنفیذ کنند. بلکه هرکدام از ورثه قادر است به نسبت سهم الارث خود وصیت مازاد را تنفیذ نماید.
شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر به عناوین ذیل مراجعه فرمایید:
آیا در تقسیم ارث باید بر اساس وصیت عمل کرد
تنفیذ ورثه تا چه زمانی معتبر است؟
اگر ورثه بعد از فوت موصی وصیت زائد را تنفیذ کنند. عمل به آن برای وراث لازم است. زیرا در آن زمان هم وارثان به طور قطعی مشخص شده اند و هم آن که تملیک برای بعد از فوت موصی است.
نکته دیگر این که، وقتی که در زمان زنده بودن موصی، وصیت مازاد بر ثلث تنفیذ شود. پس از فوت دیگر امکان عدول از اجازه وجود ندارد، اما تا زمانی که در قید حیات است. این امکان وجود دارد که از تنفیذ عدول شود و برای وراث الزامی ایجاد نمی شود .
مقصود از ثلث ارث
لازم به ذکر است که در ماده 843 قانون مدنی، لفظ ترکه دلالت بر این دارد که ملاک تعیین ثلث ارزش ترکه متوفی حین الفوت او است. چرا که وقتی شخص زنده باشند به اموال او ترکه نمی گویند.
منظور از ثلث اموال، یک سوم از مجموع اموال در هنگام مرگ است. نه در هنگام وصیت؛ برای محاسبه ثلث اموال ، مجموعه دارایی و اموالی که میت دارد محاسبه شده و بعد از برداشت مخارج کفن و دفن و دیون متوفی مابقی آن تقسیم بر سه می شود. تا یک سوم دارایی متوفی در زمان مرگ معین گردد.
سخن پایانی
چنانچه ورثه در زمان حیات موصی ، وصیت اودر قسمت مازاد بر ثلث ترکه را تنفیذ نموده و سپس از این تنفیذ رجوع کند. پس از مرگ موصی مجدد می توان وصیت مازاد را اجازه کند. وصیت به موجب هر گونه وصیت نامه ای به عمل آمده باشد، وصیت مازاد بر ثلث نافذ نیست، مگر ورثه آن را تنفیذ کنند.
شخص بدون وارث می تواند تمام اموال خود را وصیت کند و حاکم وارث محسوب نمی شود .و فقط اداره ترکه با حاکم است که نظریه مخالف هم وجود دارد. منظور از ثلث، ثلث دارایی خالص است که پس از پرداخت هزینه های کفن و دفن، حفظ و اداره و تصفیه و تقسیم ترکه، مالیات و عوارض و دیون و واجبات مالی حاصل می شود.
دیدگاه کاربران
تا کنون دیدگاهی ثبت نشده است.
اولین نفری باشید که دیدگاه خود را ثبت میکند!