یکی از مسائلی که تمام افراد به آن مبتلا می شوند فوت و است که افراد از این دیار فانی به جهان باقی کوچ می کنند. هر یک از ما حداقل یک بار در مورد مرگ و نبود خودمان به فکر فرو رفته ایم. این که چه اتفاقی خواهد افتاد. این که تکلیف اموالمان چه خواهد شد. معمولا افراد برای اینکه برای اموال خود تعیین تکلیف کنند؛ وصیت نامه تنظیم می کنند. که در این امر ممکن است در مورد تمام یا بخشی از اموال خود تصمیماتی بگیرند.
تنفیذ وصیت نامه، اختصاص به وصیت نامه عادی دارد. و چنانچه موصی در وصیت نامه عادی مازاد بر ثلث ترکه، وصیت نموده باشد، نیاز به تنفیذ ورثه است. حال سوال این است که وصیت به چه معنا است؟ تنفیذ وصیت به چه معناست؟
شما می تواند برای مشاهده به پرسش های فوق و دریافت اطلاعات بیشتر به مقاله ذیل رجوع کنید.
تعریف وصیت
وصیت عمل حقوقی محسوب می شود که طی آن وصیت کننده مستقیما یا به واسطه ی دیگری در اموال یا حقوق خود برای بعد از مرگ تصرف می کند. این فعل حقوقی معلق به فوت موصی است و تصرفات پس از مرگ معلقات نام دارد. همچنین وصیت باید کتبی باشد و وصیت شفاهی اصولا در محاکم پذیرفته نمی شود. منظور از این که معلق به فوت است یعنی وقتی موصی فوت کند می توان به وصیت مراجعه کرد و آن را اجرا کرد و تا زمانیکه موی فوت نکرده باشد نمی توان مفاد وصیت نامه را اجرا کرد.
عمل حقوقی وصیت ارکان و انواعی دارد که برای درک مطالب به آن ها اشاره می شود و در عنوان ذیل به تفسیر و تشریح آن می پردازیم.
ارکان وصیت :
- موصی: شخصی که وصیت می کند و حسب مورد شخصا و یا به وسیله دیگران اقدام به تنظیم وصیت نامه می کند.
- موصی له: شخصی است که به نفع او وصیتی صورت می گیرد و ممکن است مالی به او داده شود.
- موصی به: موضوع وصیت است. چیزی که راجع به آن می شود و حسب مورد ممکن انجام کار و یا تملیک مال باشد.
- وصی: شخصی است که وصیت را اجرا می کند که این شخص را حسب مورد خود موئصی انتخاب می کند.
شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر به عناوین ذیل مراجعه فرمایید:
آیا در تقسیم ارث باید بر اساس وصیت عمل کرد
انواع وصیت نامه
در حقوق مدنی ایران وصیت نامه انواعی دارد که هر کدام شرایط و ضوابط مخصوص به خود را دارد، که به آن اشاره می کنیم.
الف) وصیت نامه عادی:
وصیت نامه عادی که به آن وصیت نامه دستی و خود نوشت نیز گفته می شود. باید به خط خود موصی نوشته شود. و حاوی امضاء وی و تاریخ دقیق با قید روز و ماه و سال باشد. مهر و اثر انگشت موصی جایگزین امضاء او نمی شود. همچنین وصیت کننده باید هنگام تنظیم وصیت نامه از اهلیت برخوردار باشد. و باید برای تنظیم وصیت نامه قصد و رضایت داشته باشد و اکراهی در کار نباشد. مورد وصیت باید درمالکیت قانونی و رسمی موصی باشد و نیزازاموال وقفی که قابل نقل انتقال نیست، نباشد.
ب) وصیت نامه رسمی یا محضری:
وصیت نامه رسمی در دفتر اسنار رسمی تنظیم می شود و کاملا معتبر خواهد بود. از نکات مهم تنظیم این وصیت نامه می توان گفت که؛ تنظیم این وصیت نامه برای افراد بی سواد نیز امکان پذیر است. ئهمچنین نیازی به اثبات اصالت این نوع از وصیت نامه در محاکم، نمی باشد. و مفاد وصیت نامه پس از فوت موصی، دچار تغییر نمی شود و دیگر آنکه، همواره یک نسخه از وصیت نامه در دفتراسناد رسمی که وصیت تنظیم شده، وجود خواهد داشت.
ج) وصیت نامه سری:
نوع سوم وصیت نامه، وصیت نامه سری است که شرایط و ضوابط آن ترکیبی از وصیت نامه عادی و رسمی است. وصیت نامه سری به خط خود موصی یا فرد دیگری نوشته می شود که باید حتما به امضای موصی باشد. افرادی که قادر به صحبت کردن نیستند باید وصیت نامه سری را به خط خود نوشته و امضا کنند. و بنوسند که وصیت نامه متعلق به خود او است و مسئول دفتر نیز آن را تایید نماید. پس از تنظیم، این وصیت نامه در دفتراسناد رسمی محل اقامت موصی ودیگر محل های تعیین شد به امانت گذارده می شود.
نکاتی در خصوص تنفیذ وصیت نامه
از میان انواع وصیت نامه که اشاره شد، تنها یک نوع آن نیاز به تنفیذ دارد. که آن وصیت نامه عادی است.
- تنفیذ به معنای اجازه دادن و تایید کردن است. اگر وصیت نامه ای عادی باشد و بین وراث و موصی لهم اختلافی افتد، تنفیذ چنین وصیت نامه الزامی است.
- برابر با ماده 843 قانون مدنی، وصیت مازاد بر ثلث ترکه در صورتی نافذ و معتبر است که ورثه تنفیذ نمایند و اگر بعضی از ورثه تنفیذ کنند تنها نسبت به سهم آن ها نافذ است.
- باید گفت که هرگاه موصی تا یک سوم اموال خود را وصیت کند، وصیت نافذ و معتبر است و نیاز به تنفیذ ندارد. تنفیذ زمانی مطرح می شود که وصیت مازاد بر ثلث ترکه واقع شود.
- نحوه تنفیذ وصیت نامه عادی به این صورت است که نیاز به اجازه تمام وارث است و اگر بعضی از وراث اجازه ندهند تنها نسبت به سهم کسانی که تنفیذ کرده اند نافذ و صحیح خواهد بود.
- وصیت شفاهی به لحاظ قانونی قابل اعتنا نمی باشد و دعوی تنفیذ فقط در مورد وصیت نامه کتبی متصور است و استفاده از لفظ وصیت نامه نشان دهنده کتبی بودن آن است مگر در شرایط اظطراری مانند جنگ و امراض مسری ….باشد.
- لازم به ذکر است که چنانچه موصی دینی داشته و به پرداخت دین وصیت کند، حتی اگر مازاد بر ثلث ترکه باشد، باید ادا شود زیرا پرداخت دیون متوفی مقدم بر حقوق ورثه است.
- تنفیذ زاید بر ثلث به وسیله سفیه باطل است وحتی امکان تنفیذ ولی یا قیم هم وجود ندارد.
- طبق ماده 418 قانون تجارت ورشکسته نیز حق تنفیذ زاید بر ثلث را ندارد.
درخواست اجرای وصیت نامه به بیش از یک سوم
در این مورد باید دادخواستی تحت عنوان تنفیذ وصیت نامه مطرح کرد. این دادخواست از طرف موصی له یعنی شخصی که به نفع او وصیت می شود باید این دادخواست را بدهد. و تمامی وراث اجازه اجرای وصیت نامه را بدهند. دعوای تنفیذ باید به طرفیت تمام وراث اقامه شود. در صورتی که فقط بعضی از وراث اجازه بدهند نسبت به سهم آنها نافذ است و اجرا می شود ولی نسبت به سهم کسانی که اجازه نداده اند، نافذ نبوده و قابلیت اجرا ندارد.
به عنوان مثال؛ اگر متوفی 3میلیار از اموال خود را برای موسسه ی خیریه ای وصیت کند و این مبلغ بیش از یک سوم اموال باشد. در این صورت اگر سهم هر وارث 500 میلیون تومان باشد و یکی از آن ها تنفیذ نکند تنها به نسبت سهم او از سهم موصی له کم می شود. یعنی موصی له 2/500/000/000 تومان را تملیک می کند.
مدارک لازم برای درخواست تنفیذ وصیت نامه
- اصل گواهی فوت
- اصل وصیت نامه
- اوراق شناسایی وراث و متوفی
- اوراق شناسایی ذی نفع
- استشهادیه محلی و شهود
سخن پایانی
چنانچه دعوای تنفیذ وصیت نامه عادی در دادگاه مطرح شود دادگاه به موضوع رسیدگی می کند و در صورت اقرار اشخاص ذی نفع یا دلایل شرعی و قانونی دیگر صدور وصیت نامه عادی و اصالت آن برای دادگاه محرز شود دادگاه حکم به تایید وصیت نامه عادی می دهد و در هر صورت وصیت به موجب هر وصیت نامه ای که صادر شود وصیت مازاد بر ثلث غیر نافذ است و نیاز به تنفیذ ورثه دارد. بنابراین دادگاه به ارزیابی ترکه نمی پردازد و و ثلث آن را تعیین نمی کند و حکمی که صادر می کند جنبه اعلامی دارد و جنبه اجرایی ندارد.
تنفیذ مازاد بر یک سوم ترکه، در زمان حیات موصی قابل رجوع است ولی اگر ورثه بر رضایت خود باشند و موصی فوت کند، دیگر رجوع از رضایت امکان پذیر نیست. چنانچه در دعوای تنفیذ وصیت نامه، مستند ابرازی وصیت در برگ عادی و بدون تاریخ و امضاء موصی باشد، وصیت نامه تلقی نمی شود و قرار رد دعوی صادر می شود.
جنانچه برخی از خواندگان محجور و تحت قیمومیت خواهان باشند دعوی تنفیذ وصیت نامه مسموع نیست، زیرا قیم نمی تواند بر علیه مولی علیه خود طرح دعوا کند. تنظیم سند رسمی ملک به استناد وصیت نامه عادی، منوط به تنفیذ وصیت نامه مذکور است.
دیدگاه کاربران
تا کنون دیدگاهی ثبت نشده است.
اولین نفری باشید که دیدگاه خود را ثبت میکند!