مهلت شکایت تصرف عدوانی چقدر است؟

مهلت شکایت تصرف عدوانی مطابق با ماده ۱۰۶ قانون مجازات اسلامی جرایم تعزیری قابل گذشت چنانچه شخص متضرر تا یک سال از وقوع جرم شکایت نکند. پس از این مدت حق شکایت از او ساقط می‌شود. مگر این که شخص به دلیل عدم اختیار یا تحت سلطه متهم بودن قادر به شکایت نباشد. گاهی ممکن است شخص متضرر از جرم صورت گرفته پیش از مهلت مقرر فوت کند. در این گونه موارد ورثه شخص فوت شده می‌توانند تا ۶ ماه پس از تاریخ فوت متوفی از طریق مراجع قانونی اقدامات لازم را نمایند.

تصرف عدوانی چیست؟

 تصرف عدوانی به معنای ادعای شخصی مبنی بر اینکه دیگری مال غیرمنقولی را بدون رضایت، از تصرف او خارج کرده و ادعای تصرف بر مال مذکور را دارد می باشد. مثال: فردی، بدون رضایت مستاجر یا مالک زمین او را تصرف کند.

انواع تصرف عدوانی

• تصرف عدوانی حقوقی
• تصرف عدوانی کیفری

در دعاوی تصرف عدوانی حقوقی معمولا باید براساس شرایط زیر طرح دعوا کرد:

• تصرف باید بر اساس زور یا غلبه اتفاق افتاده باشد.
• مال حتما زمین یا ملک باشد.
• شخص شاکی باید قبلا در ملک سابقه تصرف داشته باشد. که در این گونه موارد قانون برای فرد مجرم برگرداندن مال و پرداخت اجرت المثل ایام تصرف را به درخواست مالک در نظر می‌گیرد.
• ضمن اینکه در تصرف عدوانی حقوقی شما نیازی به اثبات مالکیت ندارید.

تصرف عدوانی کیفری

تصرف عدوانی کیفری زمانی اتفاق می‌افتد که شخص با علم به اینکه مال متعلق به شخص دیگری است. اما نسبت به آن تجاوز می‌کند و از منافع آن بهره‌برداری می‌کند. برای این منظور می‌توانید به دادسرا و دادگاه کیفری ۲جهت پیگیری موضوع مراجعه و اقدام به اثبات جرم نمایید.

 موارد تصرف عدوانی مطابق با ماده 690 قانون مجازات اسلامی

• صحنه‌سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و‌زارعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگل‌ها و مراتع ملی شده، کوهستان‌ها، باغ‌ها، قلمستان‌ها،‌منابع آب، چشمه‌سارها، انهار طبیعی و پارک‌های ملی، تاسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت‌های وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث‌ باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته.
• اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذی‌حق معرفی کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید.
• بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد.
• اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور.

نکاتی برای اثبات دعوای تصرف عدوانی

برای اثبات دعوا باید مال حتما غیرمنقول و شامل ملک یا زمین باشد. تصرف صورت گرفته برای دعاوی کیفری باید به صورت غلبه به زور انجام گرفته باشد. همچنین در دعاوی کیفری تصرف عدوانی شاکی باید سابقه تصرف در ملک را داشته باشد. چه کوتاه مدت چه بلند مدت فرقی نخواهد داشت. شخص متصرف نباید سابقه تصرف در ملک را از قبل داشته باشد.

مدارک لازم برای اثبات مالکیت در تصرف عدوانی کیفری

• اسناد عادی.
• شهادت شهود.
• اظهارنامه مالک یا متصرف قانونی ملک.
• گزارش کارشناس رسمی دادگستری.
• سایرادله و مدارکی که نشان دهد فرد مالک قانونی ملک یا مال مورد نظر است.

شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر به عناوین ذیل مراجعه فرمایید:

تصرف غیر قانونی ملک و روش پیشگیری

تفاوت دعوای تصرف عدوانی و خلع ید

ماده 165 قانون آیین دادرسی مدنی

تصرف عدوانی مستاجر

مطالبه اجرت المثل اموال

مهلت مالک برای اقامه دعوا یا طرح شکایت

 مهلت شکایت تصرف عدوانی مطابق با ماده ۱۰۶ قانون مجازات اسلامی جرایم تعزیری قابل گذشت چنانچه شخص متضرر تا یک سال از وقوع جرم شکایت نکند. پس از این مدت حق شکایت از او ساقط می‌شود. مگر اینکه شخص به دلیل عدم اختیار یا تحت سلطه متهم بودن قادر به شکایت نباشد. گاهی ممکن است شخص متضرر از جرم صورت گرفته پیش از مهلت مقرر فوت کند. در این گونه موارد ورثه شخص فوت شده می‌توانند تا ۶ ماه پس از تاریخ فوت متوفی از طریق مراجع قانونی اقدامات لازم را نمایند.

شخص متضرر یا ورثه متوفی می توانند از دو طریق اقدام به پیگیری و طرح شکایت نمایند:

• پیگیری حقوقی
• پیگیری کیفری

مهلت شکایت تصرف عدوانی

در قانون ایران همه افراد می‌توانند نسبت به اموال شخصی خود حق تصرف داشته باشند. اما این که کسی بخواهد بدون رضایت شما یا بدون کسب مجوز اقدام به تصرف در اموال دیگری کنند. در واقع تصرف عدوانی محسوب می‌شود که مشمول مجازات خواهد بود. اما این که افراد چه زمانی برای رفع تصرف غیر مجاز اشخاص حقیقی یا حقوقی کنند؛ بسیار اهمیت دارد. چون اگر مهلت شکایت تصرف عدوانی بیش از حد طول بکشد و هیچ دلیل قانع کننده‌ای برای عدم پیگیری شخص متضرر وجود نداشته باشد بعد از یک سال غیر قابل پیگیری می‌شود. بنابراین مهلت شکایت تصرف عدوانی برای شخص متضرر یک سال است. مهلت شکایت تصرف عدوانی برای ورثه ۶ ماه پس از فوت مالک خواهد بود.

مجازات مجرم در تصرف عدوانی

مجازات فرد خاطی حبس از یک ماه تا یک سال و تحویل مال غیرمنقول به شخص مالک اصلی خواهد بود. دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید. رسیدگی به جرائم فوق‌الذکر خارج از نوبت به عمل می‌آید و مقام قضایی با تنظیم صورت مجلس دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را تا صدور حکم قطعی خواهد داد.

نکته:

هر کس به قهر و غلبه داخل ملکی شود که در تصرف دیگری است اعم از آنکه محصور باشد یا نباشد. یا در ابتدای ورود به قهر و غلبه نبوده ولی بعد از اخطار متصرف به قهر و غلبه مانده باشد علاوه بر رفع تجاوز حسب مورد به یک تا شش ماه حبس محکوم می‌شود. هر گانه مرتکبین ‌دو نفر یا بیشتر بوده و لااقل یکی از آنها حامل سلاح باشد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهند شد.

 بر اساس ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی مجازات فرد خاطی حبس از یک ماه تا یک سال و تحویل مال غیرمنقول به شخص مالک اصلی خواهد بود.

• دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.
• رسیدگی به جرائم فوق‌الذکر خارج از نوبت به عمل می‌آید. و مقام قضایی با تنظیم صورت مجلس دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را تا صدور حکم قطعی خواهد داد.
• در دعاوی تصرف عدوانی حتماً باید شاکی حضور داشته باشد. از آنجایی که ممکن است شخص متصرف با تصرف ملک باعث ضرر و زیان‌های شخصی به مالک اصلی شده باشد. در همین راستا قانونگذار برای دفاع از شخص متضرر؛ اجرت المثل نیز در نظر گرفته است.

نکته:

جرم تصرف عدوانی از آنجایی که مربوط به تصرف مال به زور و به اجبار و بدون کسب رضایت مالک اتفاق می‌افتد گاهی ممکن است. در برخی از برهه‌های زمانی با جرایم دیگری نیز مشترک باشد. لذا دادگاه با شکایت مالک ملک را از تصرف و مزاحمت ملکی بیرون کشیده و در اختیار متصرف قانونی قرار خواهد داد. در دعاوی تصرف عدوانی حتما باید شاکی حضور داشته باشد. از آن جایی که ممکن است شخص متصرف با تصرف ملک باعث ضرر و زیان‌های شخصی به مالک اصلی شده باشد. در همین راستا قانونگذار برای دفاع از شخص متضرر اجرت المثل نیز در نظر گرفته است.

اجرت المثل ایام تصرف عدوانی

مطابق ماده ۳۳۷ قانون مدنی هر شخصی بر حسب اجازه صریح یا ضمنی از مال غیر استیفا منفعت کند صاحب مال مستحق اجرت المثل است. مگر اینکه مشخص شود که اجازه در انتفاع مجانی بوده است البته رکن اساسی درخواست مطالبه اجرت المثل عدوانی بودن تصرف می‌باشد.

بر اساس ماده ۳۲۸ قانون مدنی چنانچه هر کسی اقدام به تصرف عدوانی مال دیگری کند. و مال دیگری را طلب کند باید قیمت آن را بدهد حال از روی عمد تلف کرده باشد یا بدون عمد و اعم از این که عین باشد یا منفعت در هر صورت اگر مال ناقص یا معیوب شود ضامن نقص قیمت آن مال است.

بر اساس ماده ۳۳۱ قانون مدنی هر کسی مالی را تلف کند. باید مثل آن یا قیمت آن را بدهد و اگر باعث نقص و عیب شده باشد باید رفع نقص و قیمت آن را بدهد.

اجرت المثل ایام تصرف غیرقانونی ملک دیگری از چه زمانی شروع می شود؟

از زمانی است که تاریخ انقضای قرارداد شروع می شود. در صورتی که هیچ گونه قرارداد شفاهی یا کتبی نباشد. در این گونه مواقع از زمان استیلا بر مال اجرت المثل ایام تصرف تعلق می‌گیرد.

سخن پایانی

دعوای تصرف عدوانی دارای دو جنبه حقوقی و کیفری می باشد که می توان از هر دو طریق اقدام به طرح دعوا کرد و به احقاق حق خود پرداخت. این دعوا به لحاظ قواعد آیین دادرسی مدنی و حقوقی و کیفری دارای اهمیت فراوان است و باید وکیل متبحر این کار را انجام دهد چرا که اگر اشتباهی در این روند پیش آید تنها باعث پایمال شدن حق خواهان دعوا می شود. بنابراین به شما پیشنهاد می شود تا از وکیل متخصص در این زمینه استفاده کنید.