نحوه رضایت گرفتن از شاکی

نحوه رضایت گرفتن از شاکی به دو صورت انجام می‌شود. الف) رضایت حضوری در شعبه (دادگاه ) ب) دفاتر اسناد رسمی برخی پرونده‌ها با رضایت شاکی پرونده به‌ طور کامل بسته می‌شود؛ مثل جرائم قابل گذشت: در برخی از جرائم چون حقوق شاکی در اولویت قرار دارد با گذشت او مجرم تبرئه می شود و پرونده بسته می شود؛ اما در برخی پرونده‌ها، رضایت شاکی فقط باعث تخفیف برای متهم خواهد شد. مثل جرائم غیر قابل گذشت جرائمی است که علاوه بر این که شاکی در آن صدمه می بیند، افکار عمومی جامعه نیز آسیب می بیند در این پرونده ها شاکی اگر از حق خود بگذرد، متهم باید طبق قوانین مجازات شود.

نحوه رضایت گرفتن از شاکی

 الف) رضایت حضوری در شعبه (دادگاه)

در این روش متهم به همراه شاکی در دادگاه یا دادسرا حضور پیدا می کند و شاکی رضایت خود را اعلام می کند. اعلام رضایت در دادگاه صورت جلسه می شود و پس از این که توسط طرفین امضاء شد پرونده بسته می شود. لازم به ذکر است که صورت جلسه دادگاه یک سند رسمی است. البته همانطور که در بالا ذکر شد، اگر پرونده جنبه عمومی داشته باشد، حتی با رضایت شاکی پرونده بسته نخواهد شد. مزیتی که این روش از اعلام رضایت دارد این هست که نیازی به پرداخت هزینه های محضری نیست.

ب) رضایت در دفاتر اسناد رسمی (محضر)

در این روش شاکی به دفترخانه رسمی مراجعه می کند و رضایت نامه محضری ارائه می دهد. این رضایت نامه تحویل متهم می شود. متهم رضایت را به دادگاه برده و در داخل پرونده قرار می دهد و پرونده بسته می شود. در این روش طرفین باید هزینه دفترخانه را پرداخت کنند. رضایت در پرونده های کیفری و حقوقی شبیه به هم است. با این تفاوت که در پرونده های که شاکی خصوصی وجود دارد اعلام رضایت بدون قید و شرط است. یعنی شاکی نمی تواند قید و شرطی را برای رضایت در نظر بگیرد.

اما در پرنده های حقوقی شاکی می تواند رضایت را به قید شرط اعلام کند. این نکته را نیز ذکر کنیم که در پرونده های حقوقی به جای استفاده از عبارت شاکی و متهم، از عبارت خواهان و خوانده استفاده می شود.

مطلب مرتبط:

رضایت شاکی در پرونده رابطه نامشروع

حکم رابطه نامشروع با رضایت طرفین

ماده 29 قانون حمایت خانواده

ماده 283 قانون آیین دادرسی کیفری

رضایت شاکی بعد از دادگاه تجدید نظر

 گذشت شاکی یکی از جهات تخفیف ( دلیلی برای تخفیف ) در قانون آئین دادرسی کیفری است، لذا می‌توان بر اساس ماده ۴۸۳ قانون از دادگاه تجدیدنظر برای محکوم علیه، درخواست تخفیف نمود.

مطابق ماده ۴۸۳ قانون آیین دادرسی کیفری «هرگاه شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم غیرقابل گذشت، پس از قطعی شدن حکم (در دادگاه تجدیدنظر)  از شکایت خود صرف نظر کند، محکوم علیه می تواند از دادگاه صادرکننده حکم قطعی (تجدیدنظر)، درخواست تجدید نظر در حکم را بخواهد.

در این صورت، دادگاه به درخواست محکوم علیه در وقت فوق العاده و با حضور دادستان یا نماینده او رسیدگی می کند و درصورت وجود شرایط تخفیف مجازات را در حدود قانون تخفیف می دهد یا به مجازاتی که مناسب تر به حال محکوم علیه باشد، تبدیل می کند.

رضایت شاکی در جرم کلاهبرداری بعد از صدور حکم

اعلام رضایت شاکی در این جرم بی تاثیر نیز نیست. در صورتی که شاکی پس از صدور حکم برای رضایت اقدام کند، متهم می تواند درخواست تجدید نظر بدهد. در چنین شرایطی دادگاه تجدید نظر تشکیل و با توجه به رضایت شاکی، حکم جدید صادر می گردد. این شرایط ممکن است منجر به کاهش مجازات متهم شود. در واقع در جرایم غیر قابل گذشت، متهم حتی پس از صدور حکم هم می تواند از رضایت شاکی بهره مند شود و مجازات کمتری را متحمل شود. اما اگر این رضایت قبل از صدور حکم اعلام شود، دادگاه با توجه به این موضوع حکم متهم را صادر می نماید. قطعا حکم صادر در چنین شرایطی سبک تر از حکم بدون رضایت می باشد.

نکته ی مهم

با توجه به اینکه جرم کلاهبرداری بر نظم و امنیت جامعه و اخلال حقوق افراد، اثر نامطلوبی می گذارد، اعم از این که شاکی یا مدعی خصوصی درخواست تعقیب و اقامه دعوی کرده باشد یا نه  مطابق قانون آیین دادرسی کیفری، دادستان می تواند مرتکبین آن را تعقیب و به کیفر برساند.

دریافت وجه توسط شاکی برای رضایت

گاهی شاکی میزان خسارت وارد شده به خود را محاسبه می کند و سپس رضایت خود را مشروط به پرداخت کامل خسارت می کند. البته از لحاظ قانونی این مسئله مشکلی ندارد. فقط درنظر داشته باشیم که اگر رقم درخواستی شاکی نامتعارف باشد ممکن است جنبه اخاذی پیدا کند.

پس گرفتن رضایت در پرونده کیفری و حقوقی

پس گرفتن رضایت به معنای انصراف و پشیمانی شاکی از رضایت است که اصولا رجوع از آن در تمام پرونده های کیفری، حقوقی پس از اعلام گذشت در کلانتری و دفترخانه اسناد رسمی پذیرفته نیست یا به اصطلاح حقوقی مسموع نیست (درمحاکم شنیده نمی شود) در پرونده های کیفری شاکی نمی تواند که رضایت خود را پس بگیرد.

اگر شاکی رضایت بدهد، قرار توقف تععقیب صادر و پرونده مختومه اعلام خواهد شد. پس شاکی دیگر نمی‌تواند نظر خود را تغییر دهد یا با عنوان اتهامی قبلی، مجددا از متهم شکایت کند.

تاثیر رضایت شاکی در حبس تعزیری

در جرایمی که مجازات آن ها منجر به حبس تعزیری است، رضایت شاکی می تواند بسیار موثر واقع باشد. تاثیر رضایت شاکی در حبس تعزیری به قابل گذشت بودن و غیر قابل گذشت بودن جرم نیز بستگی دارد. تاثیر رضایت در این جرایم هم مانند جرایم قابل گذشت و غیر قابل گذشت می باشد. در جرایم قابل گذشت، رضایت شاکی به توقف تعقیب منجر خواهد شد و در جرایم غیر قابل گذشت باعث تخفیف در مجازات می گردد. حبس تعزیری به مجازات هایی می گویند که میزان آن در قانون تعیین و  شرع حدی برای آن در نظر نگرفته است.

 نحوه نوشتن رضایت نامه

نکات مهمی که هنگام تنظیم رضایت نامه باید رعایت شود به شرح زیر می باشد:

• متن رضایت نامه باید واضح و مشخص تنظیم شود.
• مشخصات رضایت دهنده و رضایت گیرنده، تاریخ و محل تنظیم رضایت نامه و موضوع رضایت در رضایت نامه قیدشود.
• شرایط رضایت باید دقیق قیدشود.
• رضایت دهنده باید کاملا از مفاد رضایت نامه آگاه باشد.
• رضایت باید آزادانه و بدون هیچ اکراهی انجام شود.
• رضایت نامه باید به امضای رضایت دهنده و رضایت گیرنده برسد.

 مثال : بعداز رعایت نکات مهم تنظیمی در رضایت نامه، شاکی اینگونه می نویسد به طور صریح از شکایت خود درخصوص جرم الف به شماره پرونده *** منصرف و رضایت خود را اعلام می کنم و هرگونه ادعایی چه از نظر کیفری وچه حقوقی درآینده را نیز از خود سلب و ساقط می کنم.

عدم رضایت شاکی خصوصی

رضایت شاکی می‌تواند در میزان مجازات مجرم موثر باشد و به موجب رضایت شاکی، ممکن است تخفیف یا قرار عدم تعقیب برای مجرم صادر شود. با این حال در مواردی  شاکی پرونده، به هیچ طریقی حاضر به گذشت و مصالحه نیست و خواستار پیگیری پرونده خود می‌باشد. در صورتی که شاکی خصوصی رضایت ندهد، رسیدگی به پرونده در دادسرا و دادگاه روند عادی خود را طی می‌نماید. مراحل رسیدگی به پرونده کیفری شامل مرحله کشف جرم، تعقیب جرم، تحقیقات مقدماتی و دادرسی، صدور حکم و در نهایت منجر به اجرای آن می‌شود.

سخن پایانی

رضایت از شاکی به دو صورت امکان پذیر است. رضایت یا در دادگاه به صورت حضوری ممکن است یا در دفاتر اسناد رسمی می شود. جرم اگر قابل گذشت باشد کلا مجازات متفی می شود. ولی اگر غیر قابل گذشت باشد تنها باعث تخفیف مجرم می شود. گاهی ممکن است که خسارت وارده با مقداری که شاکی قرار است رضایت دهد متفات باشد که در این صورت منع قانونی وجود ندارد و می توان این مبلغ را دریافت کرد. اگر شاکی گذشت کند دیگر نمی توان رضایت را پس گرفت.