ارث دختر ازدواج نکرده

این سوال برای اکثر آقایانی که قصد ازدواج دارند پیش می آید که اگر با دختر مجرد ازدواج کنند مالک تمام ارثیه ی او می شوند؟ آیا او به تنهایی، وارث پدر و مادر خویش است؟ مهم ترین سوال این است که ارث دختر ازدواج نکرده به چه کسی می رسد؟ آیا او بلا وارث است؟ آیا دولت به معنای عام مالک ارثیه او می شود؟

تیم حقوقی ما قرار است به تمامی این سوالات پاسخ دهد و فروض فوق را در مقاله حاضر مورد بررسی قرار می دهد.

خالصی ماترک زمانی به دست می آید که تمامی بدهی های متوفی پرداخت شود. زمانی که این کار صورت گرفت ارث بین واجدین شرایط بسته به سهم آنان تقسیم می شود. پس برای تقسیم عادلانه تر باید بدانیم که چه کسانی ارث می برند و چه کسانی مقدم اند.

ارث چیست؟

ارث یعنی انتقال قهری دارایی از متوفی به وراث بعد از فوت شخص. بر خلاف تصور عوام دارایی متوفی محدود به اموال او نمی شود. بلکه دارایی شامل اموال و دیون شخص فوت شده می باشد. بنابراین دارایی خالص متوفی پس از کسر دیون متوفی به دست می آید که به آن در اصطلاح حقوقی ترکه می گویند.

موت به دو صورت موت حقیقی و فرضی تقسیم می شود: الف: موت حقیقی: یعنی زندگی فرد به دلایل طبیعی و عادی نظیر بیماری، حادثه و غیره به سرانجام خود می رسد. روزانه هزاران فوت به صورت طبیعی واقع می شود که به آن موت حقیقی می گوییم. ب: موت فرضی: مدت طولانی از غیبت و نبودن شخص سپری شود که عادتا در این حالت زنده نبودن فرد استنباط می شود در این حالت که نیاز به حکم دادگاه است، شخص از زمان اعلام دادگاه مرده اعلام می شود. در قانون مدنی مواد 1019 تا 1022 به این امر اشاره کرده است.

طبقات ارث

به تقسیم بندی که به واسطه آن، ماترک شخص متوفی، بین وراث و بازماندگان او تقسیم می شود طبقات ارث می گویند. موجبات ارث یعنی عواملی که باعث ارث بری می شود که به دو بخش تقسیم می شود: الف) نسب که بر پایه تولد شخص است، ب) سبب: مهم ترین آن ازدواج است. موارد دیگری مثل: ولاء (نزدیک بودن) که البته در جامعه کنونی کاربردی ندارد.

به موجب ماده 862 قانون مدنی اشخاصی که به موجب نسب ارث می برند سه طبقه می باشند. این طبقات در تمامی فروض مطرح است و همچنین در ارث دختر ازدواج نکرده:

الف) طبقه اول: پدر، مادر، اولاد، اولاد اولاد.

ب) طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر، اولاد آن ها.

ج) طبقه سوم: اعمام (عموها)، عمات (عمه ها)، اخوال (دایی ها)، خالات (خاله ها)، اولاد آن ها.

این مطلب را در نظر داشته باشید که تمامی این طبقات دارای دو درجه می باشند. که اولاد در درجه دوم قرار دارند. پدر و مادر و اجداد بدون درجه می باشند، یعنی به عنوان مثال با وجود اولاد اگر پدر یا مادر یا هردو در قید حیات باشند با وجود اولاد ارث می برند. یعنی اولاد مانع ارث بری پدر و مادر و اجداد نمی شوند.   

تقسیم ارث دختر ازدواج نکرده مجرد به عنوان وارث

دختر چه مجرد باشد چه متاهل تاثیری در سهم الارث او به عنوان وارث ندارد.

حال فروض مختلفی در این مورد مطرح است. اگر هیچ یک از پدر یا مادر او زنده نباشد و تمامی وارثان دختر باشند (مجرد یا متاهل) تمامی اموال به صورت بالسویه بین دختران تقسیم می شود.

اگر در بین ورثه پسری باشد (که تعداد آن مهم نیست) سهم پسر دو برابر سهم دختر محاسبه می شود.

فرض دیگری که ممکن است وجود داشته باشد این است که برادر یا خواهر دختری فوت کند. در این حالت دختر وارث شناخته می شود به شرطی که متوفی فرزند یا پدر یا مادر نداشته باشد.

تقسیم ارث دختر مجرد به عنوان متوفی

این مورد همچون عنوان فوق فروض مختلفی دارد و نسبتا دارای پیچیدگی می باشد.

از جمله فروضی که می توان اشاره کرد حالتی است که متوفی دختر مجرد بوده و دارای همسر و فرزند نباشد که در این صورت با فوت دختر، والدین وی ارث می برند. اگر پدر یا مادر او در قید حیات نباشند سراغ طبقه دوم رفته و ماترک او بین خواهر و برادر و فرزندان آنان یا اجداد وی تقسیم می شود.

اگر هیچ وارثی از طبقه اول و دوم وجود نداشته باشد باید به ناچار به طبقه سوم رجوع کرد. در فرض مطروحه سهم الارث بین اعمام ،عمات،اخوال ،خالات یا فرزندان آنان حسب قانون تقسیم میشود.

سهم الارث پدر و مادر در صورت فوت فرزند مجرد

دختر مجرد است؛ در این حالت قصد داریم ارث دختر ازدواج نکرده را تقسیم کنیم. ودر این فرض وراث او منحصر به پدر و مادر  او می باشد. بعد از کسر دیون آنچه باقی مانده است بدین نحو تقسیم می شود: مادر یک سوم اموال و پدر دو سوم اموال متوفی را به ارث می برد.

اگر فرزند دختر فوت کرده باشد وراث وی شامل فرزند و همسر و پدر و مادر او می باشد. سهم پدر و مادر با وجود فرزند هر کدام به یک ششم تقلیل می یابد.

سهم الارث خواهر و برادر از فرد مجرد

همان طور که بیان شد طبقات ارث به سه دسته تقسیم می شود. طبقه دوم شامل خواهر و برادر و فرزندان آنان و اجداد می باشد.

زمانی این طبقه ارث می برند که از طبقه اول هیچ وارثی نباشد که این یک فرض بعید به نظر نمی رسد. اولین درجه از طبقه دوم خواهر و برادر می باشد و درجه دوم شامل فرزندان آنان است. این نکته را مد نظر داشته باشید که اجداد، مشترک با هر دو طبقه اند.

حال اگر تمامی ورثه برادر یا خواهر باشند ماترک به صورت مساوی بین آنان تقسیم می شود. و اگر چند خواهر و برادر داشته باشد برادران دو برابر خواهران ارث می برند. به عنوان مثال دختر مجرد تنها 2 برادر و 3 خواهر داشته باشد مجموع سهام 7 بوده، که در این صورت هر برادر 2 سهم، و هر خواهر 1 سهم دارا می شود.

دختر مجرد بدون وارث

این امکان وجود دارد که دختر مجرد بدون وارث باشد. مثلا طی حوادثی چون زلزله، تصادف و غیره ممکن است شخص بدون وارث شود و تمامی وراث خود را از دست بدهد.
هر چند فرضی بسیار نادر است اما امکان دارد. مخصوصا در جامعه کنونی ما که نسل روز به روز به سمت تک فرزندی بیشتر پیش می رود.
در فرض مطروحه یعنی تقسیم ارث دختر مجرد و یا هر شخص دیگری، که وارثی از سه طبقه ارث نداشته باشد. در این هنگام تنها وارث او حکومت و ولی فقه مایملک او را به ارث می برد.

شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر به عناوین ذیل مراجعه فرمایید:

ارث پدر از مهریه دختر

آیا به فرزندی که زودتر از پدر فوت کرده ارث می رسد؟

تقسیم ارث میان وراث

چگونگی محروم کردن حاکمیت در فرض بلا وارث

شخص بلا وارث می تواند برای محروم کردن حاکمیت از مایملک خود وصیت نامه ای نوشته و اموال خود را برای شخص یا اشخاصی وصیت کند. اما در وصیت به مشکلی بر می خورد و آن این است: حسب قانون مدنی وصیت مازاد بر ثلث ترکه نافذ نیست. یعنی اگر فرد بیش از یک سوم اموال خود را وصیت کند؛ باید مابقی یک سوم را وراث شخص تایید و تنفیذ کند و چون در فرض سوال وارثی وجود ندارد پس در تنفیذ مازاد بر وصیت به مشکل می خورد. برای حل این مشکل باید برای مابقی یک سوم عقد صلحی نوشت تا اموال به شخص مورد نظر تملیک شود. در عقد صلح دیگر نیازی به تنفیذ وارث (در موضوع ما حاکم) ندارد.

نتیجه میگیریم برای محروم کردن حاکمیت باید عقد وصیت و صلح را جاری کنیم.

قانون انحصار وراثت

حصر وراثت به معنی مشخص کردن وراث متوفی جهت بهره مندی از اموال متوفی اعم از منقول و غیر منقول می باشد. این اولین اقدامی است که جهت بهره مندی از ماترک باید انجام داد.

بعد از انجام این کار گواهی انحصار وراثت توسط شورای حل اختلاف صادر می شود.

حال،اشخاص زیر حق درخواست گواهی نامبرده را دارند:

1. وراث شخص متوفی
2. همسر دائمی شخص متوفی
3. طلبکاران متوفی با ارائه دلایل و مدارک قانونی
4. وصی شخص متوفی در صورتی که تعیین وراث و اجرای وصیت متوفی لازم باشد
5. موصی له در صورتی که اجرای وصیت ازطرف وراث لازم و ضروری باشد
6. اشخاصی که با ثابت کردن وراثت فردی دیگر، منتفع می‌شوند

گواهی که دریافت شد امکان تقسیم ترکه وجود دارد. در این صورت با توجه به اولویت طبقات ارث،افرادی که واجد شرایط هستند (مواردی که در مقاله ذکر شد) از ماترک شخص متوفی ارث می برند.

سخن پایانی

همان طور که مشاهده کردید تقسیم ارث دختر ازدواج نکرده همانند دیگر افراد جامعه می باشد. یعنی ماترک او بین ورثه اش تقسیم می شود. جال ممکن است وراث او افرادی از طبقه اول، طبقه دوم یا طبقه سوم باشند. که ما در این مقاله مفصلا به این موارد پرداخته ایم.