اگر مرد بخواهد زن دوم بگیرد زن اول چه حقوقی دارد؟

چندهمسری، موضوعی حساس و در عین حال قانونی در نظام حقوقی ایران است که همیشه محل بحث و جدل بوده است. در پادکست امروز به طور دقیق بررسی می‌کنیم که اگر مردی قصد ازدواج مجدد داشته باشد، زن اول از چه حقوق قانونی و شرعی برخوردار است و چه شرایطی برای ازدواج دوم مرد الزامی است. در پادکست ذیل به حقوق زن اول در ازدواج مجدد و جزئیات این موضوع پرداختیم.

چندهمسری در قانون ایران

طبق ماده ۱۰۴۹ قانون مدنی ایران، مرد مجاز است تا چهار همسر دائم داشته باشد، مشروط بر رعایت عدالت و شرایط خاص. اما قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ در ماده ۱۶، محدودیت‌هایی را برای ازدواج مجدد مردان در نظر گرفته است. این ماده مقرر می‌دارد که مرد تنها در صورت اجازه دادگاه و تحقق شرایط مشخصی می‌تواند همسر دوم اختیار کند.

شرایط لازم برای ازدواج دوم مرد

برای ازدواج مجدد، مرد باید مجوز دادگاه را کسب کند. دادگاه نیز تنها در صورت وجود یکی از شرایط زیر به مرد اجازه ازدواج دوم می‌دهد:

1. رضایت همسر اول

2. عدم قدرت همسر اول در ایفای وظایف زناشویی

3. عدم تمکین زن اول

4. ابتلای زن اول به بیماری‌های صعب‌العلاج یا نازایی

5. محکومیت زن اول به حبس بیش از پنج سال

6. اعتیاد زن اول به مواد مخدر یا الکل به‌گونه‌ای که زندگی خانوادگی مختل شود

7. ترک زندگی خانوادگی توسط زن اول به مدت بیش از شش ماه

در غیاب این شرایط، ازدواج دوم مرد بدون مجوز دادگاه غیرقانونی بوده و ثبت آن نیز ممنوع است.

حقوق زن اول در صورت ازدواج مجدد مرد

در صورتی که مرد بدون رعایت شرایط قانونی اقدام به ازدواج دوم کند، زن اول می‌تواند حقوق قانونی خود را مطالبه کند. حال حقوق قانونی زن از قرار زیر می باشد:

1. حق درخواست طلاق

بسیاری از زنان در زمان عقد، شرط ضمن عقد «وکیل در طلاق» را به عقدنامه اضافه می‌کنند. اگر چنین شرطی وجود داشته باشد و مرد بدون رضایت زن اول ازدواج مجدد کند، زن می‌تواند به استناد این شرط، از دادگاه تقاضای طلاق کند.

حتی اگر چنین شرطی وجود نداشته باشد، زن می‌تواند به دلیل عسر و حرج (سختی و مشقت شدید) تقاضای طلاق دهد. ازدواج مجدد مرد بدون رضایت زن اول می‌تواند یکی از مصادیق عسر و حرج باشد.

2. مطالبه مهریه

ازدواج دوم مرد هیچ تأثیری بر مهریه زن اول ندارد. زن می‌تواند در هر زمان مهریه خود را مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت آن است.

3. حق نفقه

مرد موظف است به تمامی همسران دائمی خود نفقه (هزینه زندگی) بپردازد. اگر مرد پس از ازدواج مجدد، در پرداخت نفقه زن اول کوتاهی کند، زن می‌تواند از طریق مراجع قضایی اقدام کند.

4. مراجعه به دادگاه برای اثبات ترک انفاق یا عدم عدالت

اگر مرد پس از ازدواج مجدد، عدالت را رعایت نکند یا از پرداخت نفقه سرباز زند، زن اول می‌تواند از دادگاه بخواهد که مرد را به دلیل ترک انفاق یا عدم رعایت عدالت مجازات کند. حتی در موارد شدید، این امر می‌تواند منجر به حبس مرد شود.

آثار ازدواج دوم بدون ثبت رسمی

طبق ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده، ازدواج مجدد مرد بدون ثبت رسمی جرم است و در صورت شکایت زن اول، مرد به حبس تعزیری از ۶ ماه تا یک سال محکوم خواهد شد. در اینجا عدم ثبت واقعه نکاح دائم جرم انگاری شده است.

سخن پایانی

در نهایت، هرچند قانون امکان چندهمسری را برای مردان در نظر گرفته است، اما این امر مشروط به شرایط خاص و کسب اجازه از دادگاه است. رعایت حقوق زن اول یکی از اصلی‌ترین اصول قانونی و اخلاقی در این زمینه است. زنان باید نسبت به حقوق خود آگاه باشند و در صورت تضییع آن، بدون واهمه از طریق قانون اقدام کنند. از جمله توصیه هایی که می توان در این زمینه برای بانوان بیان نمود از قرار ذیل می باشد.

• شرط وکالت در طلاق را حتماً در عقدنامه وارد کنید.
• نسبت به حقوق خود آگاهی داشته باشید؛ عدم اطلاع، بزرگ‌ترین آسیب است.
• در صورت اطلاع از ازدواج مجدد همسر، مشاوره حقوقی یا مراجعه به دادگاه خانواده را در دستور کار قرار دهید.

حقوق زن اول در ازدواج مجدد در پادکست فوق بررسی شد.

مطلب مرتبط:

مراحل طلاق از طرف زوجه

چگونگی ازدواج سفید در ایران