محرومیت از ارث به موجب وصیت نامه

در ذیل، موضوع محرومیت از ارث به موجب وصیت نامه بررسی گردیده است.

شخص برای تصمیم گیری نسبت به اموال خود برای بعد از مرگ، باید در قالب وصیت عمل کند. وی می تواند تا یک سوم اموال خود را به شخصی وصیت نماید. حال اگر مازاد بر یک سوم باشد نافذ نیست و تنفیذ آن به قبول ورثه بر میگردد. قواعدی که در زمینه ارث وجود دارد آمره است و نمی توان خلاف آن عمل کرد. فردی که وصیت نامه را می نویسد، نمی تواند یکی از فرزندان خود را از ارث محروم کند. زیرا این وصیت نامه به موجب قانون باطل است و می توان ابطال آن را خواست.

محرومیت فرزند و زن از ارث

به موجب ماده 837 قانون مدنی، اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند وصیت مزبور نافذ نیست. و هیچ شخصی نمی تواند وراث خود را از ارث محروم کند. همانطور که در مقدمه بیان شد؛ در حقیقت، وصیت‌کننده  مطابق قانون مدنی فقط حق دارد به میزان یک‌سوم از اموال خود را وصیت کند و وصیت او نیز برای این میزان، صحیح و نافذ است و چنانچه نسبت به بیش‌تر از این میزان وصیت کند، چنین وصیتی به اجازه سایر ورثه بستگی دارد.

وصیت برای بعد از فوت است؛ اما افراد در زمان حیات و زندگانی خود حق هر گونه دخل و تصرفی در اموال خود را دارند و فرد می تواند تمام اموال خود را به زن یا هر یک از فرزندان خود صلح یا هبه کند.

حال مواردی وجود دارد که به سبب آن فرد از ارث محروم می شود که به آن موانع ارث می گویند. در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

موارد محرومیت از ارث

1.قتل مورث

وقتی وارث اقدام به قتل مورث کرده باشد از ارث او محروم خواهد شد. مطابق (ماده ۸۸۰ قانون مدنی) لذا در قتل مورث فرقی ندارد که به تنهایی این کار را کرده باشد یا در آن معاونت داشته باشد.

گاهی ممکن است قتل غیر عمد باشد که تنها قاتل از پرداخت دیه محروم می‌شود. اگر قتل غیر عمد باشد؛ وارث تنها از دیه ای که تعلق می گیرد ارث نمی برد و از مابقی ماترک ارث خواهد برد.

استثنا این امر در متن فوق بیان گردیده است. شرایط محرومیت از ارث

2.شخص کافر

یکی از موانع ارث و از شرایط محرومیت از ارث کافر بودن وارث است. مطابق ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی شخص کافر از مسلمان ارث نخواهد برد. اما مسلمان از کافر ارث می برد. در صورتی که متوفی کافر باشد و در بین وارثین او شخص مسلمانی باشد سایر وراث کافر از ارث محروم و تنها شخص مسلمان خواهد برد.

3.لعان

زمانی که زن و شوهر یکدیگر را در طی مراسمی لعنت کرده باشند یا فرزندی که به دلیل انکار آن واقع شده از پدر و جد پدری ارث نخواهد برد. اما فرزند تنها از مادر و خویشان مادری ارث می برد. در این صورت نه پدر از فرزند و نه فرزند از پدر ارث خواهد برد. در صورتی که پدر از لعان خود برگردد و آن را تکذیب کند؛ مطابق ماده ۸۸۳ قانون مدنی از فرزند خود ارث خواهد برد.

4.فرزندان متولد از زنا

فرزندانی که متولد زنا هستند. از مادر و  از پدر و  از اقوام آنها ارث نخواهند برد.

چون که رابطه خویشاوندی نسبی وجود ندارد و عدم توارث بین زانی و فرزند ناشی از زنا یکی از دلایل فقدان رابطه خویشاوندی مشروع می باشد.

بنابراین بر اساس مطالب فوق مورث حق دارد در وصیت نامه تنها به میزان یک سوم از اموال خویش دخل و تصرف کند. یعنی دو سوم دیگر اگر اقدامی کند باید وارثین اجازه دهند. پس اگر قرار باشد وارثی از ارث محروم شود تنها به میزان یک سوم این امکان وجود دارد. اما در قالب دیگر عقود معین می توان وارث یا وارثان را از ارث بردن به صورت تمام و کمال محروم کرد. در این مقاله به بررسی شرایط محرومیت از ارث پرداختیم.

اما بر اساس مواد 880 تا 884 قانون مدنی اگر یکی از وراث یا تمامی آن ها یکی از ویژگی های این مواد یعنی: قتل مورث، کافر، لعان یا ولد الزنا باشد از ارث کلا محروم می شود.