ما قصد داریم در این مقاله به اثبات وصیت نامه شفاهی بپردازیم. وصیت‌نامه سندی قانونی می باشد که به موجب آن، شخص وصیت کننده می تواند برای اموال خود تعیین تکلیف کند. وصیت امری است قانونی و علاوه بر آن در دین مبین اسلام به شدت به آن توصیه شده است. و افراد را به نوشتن وصیت تشویق می کند.
اما وصیت انواعی دارد حسب مورد ممکن است شفاهی باشد یا کتبی باشد. علی الاصوا افراد سعی می کنند به صورت کتبی بنویسند. چرا که کتبی بودن در صورت دارا بودن شرایط صحت قابل استناد است و مشکلی ندارد. اما وصیت نامه چه شفاهی باشد و چه کتبی تنها تا یک سوم اموال نافذ است و مازاد بر آن نیاز به تنفیذ ورثه دارد.
انواع وصیت در قانون ایران
مطابق ماده ۸۲۵ قانون مدنی ایران، وصیت به دو نوع تقسیم می شود: وصیت تملیکی و وصیت عهدی. وصیت تملیکی عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجانا تملیک کند. وصیت عهدی عبارت است از اینکه شخصی یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مأمور می نماید.
در خصوص وصیت تملیکی، موصی تنها می تواند یک سوم از عین یا منفعت اموالش را در زمان بعد از مرگش به دیگران منتقل کند.
در وصیت عهدی، شخص وصی مأمور می شود تا نسبت به یک سوم اموال مورد وصیت اقداماتی که موصی در حدود وصیت به او واگذار کرده انجام دهد. یا این که اگر موصی فرزند صغیری داشته امور غیر مالی و مالی مربوط به صغیر را تا زمانی که بالغ و رشید می شود برعهده بگیرد. بنابراین اثبات وصیت نامه شفاهی به دو صورت تملیکی و عهدی میسر است.
قانون امور حسبی ایران چهار نوع وصیت نامه را برشمرده است:
۱.وصیت نامه خودنوشت
۲. وصیت نامه رسمی
۳. وصیت نامه سرّی
۴. وصیت نامه غیرعادی(اضطراری)
شما می توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر به عناوین ذیل مراجعه فرمایید:
آیا در تقسیم ارث باید بر اساس وصیت عمل کرد
وصیت نامه خودنوشت:
ساده ترین نوع وصیت نامه است و شخص وصیت کننده می تواند آن را به طور پنهانی تنظیم کرده، وصیت نامه خودنوشت در صورتی معتبر است که تمام آن به خط موصی نوشته شده و دارای تاریخ دقیق به خط موصی بوده و به امضای او رسیده باشد.
وصیت نامه رسمی:
وصیت نامه رسمی، وصیت نامه ای است که مطابق سایر اسناد رسمی به ثبت رسیده باشد. ترتیب تنظیم وصیت نامه رسمی و اعتبار آن به طوری است که برای اسناد تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی مقرر است.
وصیت نامه سرّی:
ترکیبی از وصیت نامه های خودنوشت و وصیت نامه های رسمی بوده و دارای تشریفات اداری زیادی است. وصیت نامه سرّی ممکن است به خط موصی یا به خط دیگری باشد ولی در هر صورت باید به امضای موصی برسد و به ترتیبی که برای امانت اسناد در قانون ثبت اسناد مقرر گردیده در اداره ثبت اقامتگاه موصی یا محل دیگری که در آیین نامه وزرات دادگستری معین می گردد امانت گذارده می شود. قانون امور حسبی اشخاص بی سواد را از تنظیم وصیت نامه سری منع کرده است اما همین که شخص بی سوادی بتواند امضا کند برای تنظیم وصیت نامه سری کافی است.
وصیت نامه غیرعادی(اضطراری):
وصیت نامه هایی هستند که به دلیل شرایط خاص سیاسی، مالی، جانی و طبیعی امکان تنظیم وصیت توسط موصی به روش های خودنوشت، رسمی و سرّی وجود ندارد. این وصیت نامه ها مطابق قانون امور حسبی به چهار دسته تقسیم می شوند: وصیت نامه نظامی، وصیت در موارد خطر مرگ فوری، وصیت به هنگام شیوع امراض ساری و وصیت در هنگام مسافرت در دریا.
در قانون ایران وصیت‌نامه یا به صورت کتبی است که در موارد بالا به آن اشاره شد و یا به صورت شفاهی است.
وصیت نامه شفاهی وصیت‌نامه‌ای است که به طور شفاهی در گفتار برای شهود بیان می‌شود. از احکام قانون امور حسبی و به ویژه ماده ۲۹۱ آن، بر می‌آید که وصیت شفاهی اعتبار ندارد و با شهادت نمی‌توان آن را اثبات کرد، مگر این که اشخاص ذی‌نفع به صحت وصیت اقرار کنند. شورای نگهبان اعلام کرده است که ماده ۲۹۱ قانون امور حسبی بر خلاف موازین شرعی دین اسلام است. به نظر شورای نگهبان وصیت شفاهی با شهادت شهود اثبات‌شدنی است.
قانونگذار تنها در دو فرض وصیت‌نامه شفاهی را معتبر می داند
اثبات وصیت نامه شفاهی تنها در دو مورد از سوی قانونگذار پذیرفته شده است:
اولین فرض، وجود یک شرایط خاص و غیر عادی، نظیر بودن موصی، در شرایط نظامی و جنگی یا در شرایطی که در ارتش، اشتغال داشته، می باشد. در این شرایط، اگر موصی، مجروح و در بیمارستان باشد، باید وصیت خود را در حضور رییس بهداری ارتش و مدیر بیمارستان انجام داده باشد و در غیر این شرایط، باید آن را در نزد دو شاهد و نزد یک افسر یا هم ردیف او، انجام دهد.
دومین فرض، مربوط به مواردی غیر از موارد فوق، یعنی، انجام وصیت نامه شفاهی در شرایط عادی و معمولی می باشد که در این صورت نیز، تنها در صورتی وصیت نامه شفاهی معتبر بوده که نزد دو گواه، صورت گیرد و یکی از آن ها، وصیت را با ذکر دقیق تاریخ، مکتوب نموده و موصی و گواهان، ذیل آن را امضا کنند.
در خصوص اعتبار وصیت نامه شفاهی باید بیان داشت که موصی این وصیت را در کمال صحت عقل و با اختیار و اراده و در حالی که دارای اهلیت قانونی بوده است انجام داده باشد.
سخن پایانی
اثبات وصیت نامه شفاهی تنها در دو مورد از سوی قانونگذار پذیرفته شده است:
اولین فرض، وجود یک شرایط خاص و غیر عادی، نظیر بودن موصی، در شرایط نظامی و جنگی یا در شرایطی که در ارتش، اشتغال داشته، می باشد.
دومین فرض، مربوط به مواردی غیر از موارد فوق، یعنی، انجام وصیت نامه شفاهی در شرایط عادی و معمولی می باشد. که در این صورت نیز، تنها در صورتی وصیت نامه شفاهی معتبر است که نزد دو گواه، صورت گیرد. و یکی از آن ها، وصیت را با ذکر دقیق تاریخ، مکتوب نموده و موصی و گواهان، ذیل آن را امضا کنند. حسب مورد می تواند تملیکی یا عهدی باشد.
دیدگاه کاربران
تا کنون دیدگاهی ثبت نشده است.
اولین نفری باشید که دیدگاه خود را ثبت میکند!