آثار نشوز در نکاح دائم

آثار نشوز در ازدواج دائم

برابرباماده 1108 قانون مدنی که به نشوز در نکاح دائم توجه دارد،چنانچه زن بدون عذر موجه،از انجام وظایف شرعی و قانونی خود امتناع کند نفقه به وی تعلق نمی گیرد.مقصود از عذر موجه وجود یکی از مصادیق عسروحرج همچون عدم پرداخت نفقه،وجود خطر جانیو اعتیاد مضرزوج و..می باشد.

به صرف وقوع عقد نکاح به شکل صحیح،رابطه زوجیت بین طرفین وحقوق وتکالیف ناشی از آن، در مقابل یکدیگر برقرار میشود.تکالیف و حقوقی که بر اثر وقوع نکاح میان زوجین برقرار می شود،به موجب قانون است و تراضی طرفین درآن موثر نیست مگر با اجازه قانون باشد.

تکلیف مالی مرد در مقابل زن،پرداخت نفقه است واز تکالیف غیر مالی می توان به مواردی از جمله، سکونت مشترک،کمک و همراهی به یکدیگردرتقویت و تحکیم مبانی خانواده،وفاداری و حسن معاشرت، اشاره کرد.

در چه شرایطی زن ناشزه محسوب می شود

ابتدا لازم به ذکر است که،نشوز زوجه به معنی عدم تمکین زوجه بدون عذر موجه از مرداست.تمکین،شامل تمکین خاص وتمکین عام می باشد.منظور از تمکین خاص روابط زناشویی زوجین است و منظور از تمکین عام،سکونت در منزل مشترک،حسن معاشرت و….است.

اثبات عدم تمکین خاص اصولا تنها با اقرار زوجه امکان پذیر است ولی برای عدم تمکین عام با شهادت شهود،اقرار،نظر کارشناسی و…امکان پذیر است وکافی است مرد عرم حضور زوجه در منزل را به مدت طولانی اثبات کند.مدت زمان ترک منزل باید با اندازه ای باشد که زوج در این مدت دچار اضطرار شود و معمولا با ترک منزل توسط زن در مدت کوتاه، دادگاه ازدواج مجدد را تجویز نمی کند. ودر مجموع مدت زمان مشخصی برای عدم تمکین متصور نیست.

آثار نشوز زوجه

عدم تمکین زوجه جرم نیست که مجازات برای آن تعین شود.اما در قانون ایران آثار حقوقی متعددی دارد، که در ادامه به آن می پردازیم .

عدم دریافت نفقه :به نظر می رسد مهم ترین اثر حقوقی تمکین نکردن زوجه بدون عذر موجه،عدم دریافت نفقه از مرد است.بنابراین نشوز مانع برخوداری زن از نفقه است.اثبات ناشزه بودن زوجه با مرد است در مقابل زن برای گرفتن نفقه، لازم نیست تمکین را اثبات کندو وقوع صحیح نکاح خود مثبت تمکین زوجه است

اجازه ازدواج مجدد مرد:هرچند اجازه ازدواج مجدد مرد در قانون تصریح شده است ،اما استثنا بوده و تحقق آن نیازمندارائه ادله قطعی در مورد نشوز زوجه دارد و صرف الزام به تمکین، دلیلی بر نشوز زوجه نیست.

زوج می تواند با اثبات ناشزه بودن زن و عسر و حرج خود،ناشی از نشوز زن، اجازه ازدواج مجدد را از دادگاه بگیرد،زیرا طبق قانون ازدواج دوم مرد فقط با رضایت همسر اول و یا اجازه دادگاه ممکن است.توجه به این نکته مهم است که زن ناشزه نمی تواند برای در خواست طلاق به عسر وحجر پیش آمده، ناشی از ازدواج مجدد مرد استناد نماید.

عدم استحقاق دریافت اجرت المثل ایام زوجیت:اجرت المثل ایام زوجیت زمانی به زن تعلق می گیرد که زوجه بدون قصد تبرع به امور منزل رسیدگی کرده است و بتواند عدم تبرع را ثابت کند.درصورت اثبات عدم تمکین عام زوجه، توسط مرد،زوجه از تاریخ نشوز زن از مستحق دریاقت اجرت المثل نمی باشد

محرومیت از اجرای شرط تصنیف دارایی: در شرایطی که این شرط درعقد نامه به امضای زوجین برسد، هرگاه طلاق به در خواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسر داری یا سوء اخلاق و رفتار او نباشد، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود را که در ایام پس از نکاح بدست آورده یا معادل آن را، طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه انتقال دهدو حال چنانچه زوج همسر خود را در حالت نشوز طلاق دهد، شرط تصنیف اموال جاری نمشود و زوجه ناشزه از این حق محروم می شود.

ارث بری زن در حالت نشوز

حقوقی که قانون برای افراد جامعه وضع کرده است،تنها با تصریح درقانون از بین می رود.بنابراین اگرزوج در حال نشوز زن بمیرد،زوجه از همسر متوفی خود ارث میبرد و نشوز زوجه مانع ارث بری از مرد نمی باشد.

نفقه زن باردار در حالت نشوز

به زن ناشزه به هیچ عنوان نفقه تعلق نمی گیرد؛ امادر قانون مدنی بیان شده ،حمل یا جنین از حقوق مدنی برخوردار است و تا وقتی که بدنیا بیاید نیز حق تمتع او از جمله نفقه برقرار است.بنارابرین نفقه ای که در ا دوران بارداری به زن داده می شود متعلق به  جنین است.

بنابراین حامله بودن زوجه منصرف از اینکه مطلقه باشد یا ناشزه، جنین را مستحق نفقه می کند.

سخن پایانی

در صورت عدم تمکین زوجه، مرد می تواند تقاضای تجویز ازدواج مجددنماید و منوط به تمکن مالی مرد نیست.شرط توانایی مالی مربوط به فرضی است که زوج دو همسر را هم زمان اداره می کند .

عدم تمکین مجوز ازدواج مجدد زوج است ودر فرض تحقق نشوز زوج نیازی ندارد که تمکن مالی خود را برای اداره دو زندگی و رعایت عدالت، اثبات کند

صرفا صدور حکم تمکین بر علیه زوجه،دلیل بر ناشزه بودن وی نمی باشد،بلکه باید اجرائیه صادر شودو منزل مستقل برا او تهیه شود که در صورت عدم تمکین ناشزه محسوب می شود

اثر حکم عدم تمکین نسبت به آینده و بعد از صدور اجرائیه است و دلیلی بر نشوز زوجه در گذشته نمی باشد و اجرای آن مشروط به فراهم بودن زمینه تمکین اعم از مسکن و اثاث البیت، متناسب با شئونات زوجه است.