راه های اثبات زوجیت

عدم ثبت نکاح

در ماه 993 قانون مدنی، مواردی ذکر شده که وقوع آن ها باید در دفتر اسناد رسمی ثبت شود.بند دو ماده مذکور به ثبت الزامی اردواج اعم از دائم و منقطع اشاره دارد.

عدم ثبت ازدواج دائم و همچنین ازدواج منقطع تحت شرایطی، آثار و پیامدهایی برای طرفین و در صورت فوت یکی از طرفین،برای ورثه به وجود می آورد.از جمله ای پیامدها عبارتند از:

• عدم پرداخت حقوق مالی زوجه، مانند نفقه و مهریه
• عدم پرداخت سهم الارث توسط وراث پس از فوت همسر
• انکار زوجیت طرفین توسط اولاد
• انکار رابطه زوجیت از سوی یکی از طرفین

اثبات زوجیت به چه معناست؟

دعوی اثبات زوجیت زمانی مطرح می شود که زن یا مرد مدعی وجود رابطه زوجیت با طرف مقابل است و دیگری منکر این ازدواج باشد.این موقعیت می تواند در ازدواج دائم و موقت در شرایطی، به وجود آید.

راه های اثبات زوجیت

دلایل اثبات دعوا در ماده 1258 قانون مدنی اشاره شده است.که هریک از زن ومرد می تواند با اسنتاد به هر کدام، رابطه زوجیت را اثبات نماید.دلایل اثبات زوجیت به شرح ذیل است؛

• اقرار
• اسناد کتبی
• شهادت شهود
• سوگند
• معاشرت و همزیستی
• فیلم،عکس،صدا

اقرار: بهترین و مهم ترین راه برای اثبات زوجیت، اقرار هر دو طرف به وجود رابطه زوجیت میان آن هاست.و همین اقرار دو طرف برای صدور رای اثبات زوجیت کافی است و نیاز به آوردن دلیل دیگری نیست.

اسناد کتبی: سند هر نوشته ای است که در مقام دفاع قابل استناد و ادعا باشد.سندی می تواند دلیل اثبات زوجیت باشد که یا سند رسمی که از تعرض مصون مانده یا سند عادی و معمولی است که مورد انکار و تردید قرار نگرفته باشد.

شهادت شهود:شهادت به معنی اخبار شخصی، به جز طرفین دعوا به وقوع یا عدم وقوع جرم توسط یا هر امر دیگری، توسط متهم نزد مرجع قضایی است.

اگر شاهدانی به وجود رابطه زوجیت میان زن ومرد شهدت دهند،زوجیت ثابت می شود.شهود باید متشکل از دو مرد یا دو زن ویک مرد باشد.

سوگند: سوگند کمترین اعتبار را در میان سایر دلایل دارد.در این روش دو نوع سوگند مدعی و منکر وجود دارد.در واقع طرفین برای اثبات کردن این مسئله در حضور دادگاه سوگند مدعی یاد کرده و یا برای عدم اثبات آن سوگند منکر یاد میکنند.

همزیستی و معاشرت:منظور همزیستی و معاشرت زناشویی گونه در زیر یک سقف و منزل مشترک به مدت طولانی است.

به عبارتی هر گاه زن ومرد به گونه ای با هم معاشرت کنند که طبق عرف همه زن و شوهر ها رابطه دارندمی تواند مثبت رابطه ی زوجیت باشد.

عکس ،فیلم ،صدا:عکس و فیلم یا صدا باید طوری باشد که امکان ارائه به دادگاه وجود داشته باشد وثابت کند که آن ها زن و شوهرند.مانند عکس یا فیلم مراسم نامزدی یا عروسی که نشان دهنده بوجود آمدن رابطه زوجیت میان زن ومرد باشد.

طرح دعوای اثبات زوجیت به طرفیت ورثه

زمانی که یکی از زن یا مرد فوت می کند و طرف مقابل ادعا می کند که من همسر مرحوم بوده ام و وراث از پذیرفتن این موضوع امتناع کنند، دعوای اثبات زوجیت بر علیه ورثه مطرح می شود.

اثبات زوجیت در نکاح موقت

ثبت نکاح دائم در قانون الزامی است.ودر نکاح موقت نیزباشرایطی زوج ملزم به ثبت می شود. ماده 21 قانون حمایت خانواده، عواملی را که موجب الزام زوج به ثبت ازدواج موقت می شود را اینگونه نام می برد:

• باردار شدن زوجه
• توافق طرفین
• شرط ضمن عقد

طبق تبصره ماده مذکور ثبت نکاح دائم و موقت در شرایطی که بیان شد، در دفاتر ازدواج و طلاق صورت می گیرد.

مجازات عدم ثبت نکاح

هرگاه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی، زنی را به عقد ازدواج دائم خود در آورد یا در شرایطی که ثبت نکاح موقت الزامی است، از ثبت آن امتناع کند، ضمن اینکه به ثبت واقعه ملزم میشود به پرداخت جزای نقدی در جه پنج و یا حبس تعزیزی در جه هفت محکوم می شود.

سخن پایانی

رسیدگی به دعوای اثبات زوجیت، در صلاحیت دادگاه خانواده است.

برای ثبت ازدواج در ثبت احوال اقرار نامه رسمی لازم است اما برای اقامه دعوا در محاکم چنین شرطی وجود ندارد.

اثبات نسب فرع بر اثبات زوجیت است و پس از اثبات زوجیت صدور شناسنامه از وظایف اداره ثبت احوال است، بنابراین دعوای اثبات نسب قبل از دعوای اثبات زوجیت قابل استماع نیست.

وجود اقرار نامه زوجیت برای پذیرش دعوای اثبات زوجیت لازم نیست بلکه این دعوی با سند عادی و شهادت شهود قابل اثبات است.

رسمیت قانونی ازدواج تبعه خارجی با زن ایرانی، مشروط به اخذ اجازه نامه مخصوص ازدواج با اتباع بیگانه است.در نتیجه بدون اخذ اجازه، دعوای اثبات زوجیت توسط زوجه محکوم به بطلان می شود.

هنگامی که زوجین از اتباع خارجی باشند و سند رسمی نکاح وجود نداشته باشند،دعوی مطالبه نفقه در جایی که زوج در جلسه دادگاه به زوجیت دائم اقرار نموده، قابل پذیرش است و قرار عدم استماع دعوی به دلیل عدم اثبات رابطه زوجیت توجیح ندارد.