استرداد هدایای نامزدی

دوران نامزدی

نامزدی به زمانی گفته می شود که دختر و پسر جهت آشنایی بیشتر برای تصمیم در خصوص ازدواج با هم در ارتباط می باشند. که گاهی ممکن است در صورت وجود اختلاف و به تفاهم نرسیدن ،این نامزدی  به یکباره منحل شود و طرفین هیچ الزامی مبنی بر بقای آن ندارند.

نامزدی وعده ازدواج  بین دو نفردر آینده است . ولی ایجاد علقه ی زوجیت نمیکند. در واقع نامزدی اولین مرحله  پیش از عقد ازدواج بین زن و مرد است.  دراین دوره  مراسم خواستگاری  انجام شده ولی هنوز خطبه عقدی بین طرفین جاری نشده است. لذا باید توجه کرد که از لحاظ قانون مدنی طبق ماده ۱۰۳۰ تا ۱۰۴۰  هنوز رابطه زوجیت تشکیل نشده است  لذا دوران نامزدی را با دوران عقد یعنی زمان وقوع عقد نکاح نباید باهم اشتباه گرفت.

 نامزدی در قانون مدنی :

نامزدی به این معناست که دو طرف درباره آینده زندگی مشترک به توافق برسند . علی رغم عرفی بودن این موضوع ، در باب نامزدی قانون مدنی مقرراتی را تدوین کرده است . یکی از احکام نامزدی این است که هریک از طرفین می تواند از این وعده رجوع کند. چرا که هیچکس را نمی توان مجبور به ازدواج کرد .

شرایط استرداد هدایای زمان نامزدی :

1. ازدواج به هم خورده و دیگر قرار نباشد که ازدواجی صورت گيرد، در اين صورت هدايايى كه هر يک از طرفين به طرف ديگر داده است قابل مطالبه و استرداد خواهد بود و در اینصورت خواهان می تواند دادخواست استرداد هدایای نامزدی را تقدیم دادگاه نماید.
2. اين هدايا به منظور و در راستاى وصلت طرفين رد و بدل شده باشد و به انگيزه ديگرى تقديم شده باشد.
3. چنانچه عين هدايا موجود باشد عين هدایا قابل مطالبه و استرداد است لكن اگر عين هدایا موجود نباشد و از بین رفته باشد صرفاً قيمت هدايايى قابل مطالبه است كه عادتاً نگاه داشته مى شود مثلاً هدايايى مصرف شدنى كه با مصرف عين آن از بين مى رود از شمول اين بند خارج است.
4. قيمت هداياى نگاه داشتنى كه تلف شده اند در صورتى قابل مطالبه است كه بدون تقصير هديه گيرنده تلف نشده باشد.
5. به هم خوردن وصلت به جهت فوت يكى از طرفين نباشد.

خسارت ناشی از بهم خوردن نامزدی

علاوه بر هدایا در صورتی که با بر هم خوردن نامزدی هر یک از طرفین دچار خسارت معنوی می شود می تواند با توجه به مواد 1 ، 2 ، 8 و 9 قانون مسئولیت مدنی درصورت لطمه دیدن آبرو و اعتبار یا عواطف خود بر اثر به هم خوردن غیر موجه نامزدی مطالبه خسارت معنوی نماید و همچنین در صورت خسارت بدنی یا مالی طرف خسارت دیده می‌تواند مطابق بند ۱ ماده ۴ قانون حمایت از خانواده دعوای خسارت ناشی از بر هم خوردن نامزدی را در دادگاه خانواده مطرح نماید.

درصورت وقوع ازدواج آیا می توان هدایا را مسترد نمود؟

سوال اخر این است که اگز نامزدی منجر به جدایی نشد و نکاح اتفاق افتاد چه؟ آیا می شود هدایا را پس گرفت؟ بنظر میرسد که بعد از وقوع عقد نکاح هدیه های رد و بدل شده را باید در قالب عقد هبه توجیه کرد و احکام هبه موضوع مواد 795 الی 807 قانون مدنی  در این موارد جاری می گردد. بنابراین در صورتی که دوران نامزدی منجر به ازدواج گردد احکام هبه و بخشش جاری خواهد شد.

استرداد طلای زمان نامزدی : 

بسیارمهم است که بدانیم : طبق قانون مدنی چنانچه در دوران نامزدی هریک از نامزدها فوت کند و به این سبب نامزدی منجر به وصلت نشده و برهم بخورد، هیچ کدام از طرفین نمی‌تواند طلاهای هدیه داده شده را مسترد کند بنابراین استرداد طلاجات با این شرایط رد و محکوم به بی حقی خواهد شد.

مدارک لازم برای اقامه دعوی استرداد هدایای نامزدی

1. شناسنامه و کارت ملی طرفین
2. دادخواست حقوقی استرداد هدایای نامزدی که باید براساس قانون مدنی تنظیم شده باشد.
3. پرداخت هزینه های دادرسی برای دعوی استرداد هدایای نامزدی
4. مدارک و مستنداتی که اثبات کننده ی اهدای هدایای نامزدی می باشد. مانند فاکتور خرید یا هر نوع رسید دریافتی دیگر.

مرجع صالح به رسیدگی به دعوای استرداد: 

دادخواست استرداد هدایای نامزدی، در تهران و مراکز استانها به یکی از دفاتر خدمات قضایی تقدیم می‌شود و سپس این دفاتر بعد از تکمیل پرونده، دادخواست و ضمایم را به دادگاه خانواده ارسال می نمایند. در سایر شهرها دادخواست استرداد هدایای نامزدی به دفتر دادگاه خانواده تقدیم می‌شود.

سخن پایانی :

قانونگذار در مواد ۱۰۳۷و ۱۰۳۸قانون مدنی به ترتیب چنین بیان کرده است که “هر یک از نامزدها می تواند در صورت به هم خوردن وصلت منظور هدایای که به طرف دیگر یا به ابوین او برای وصلت منظور داده است مطالبه کند.

نکات مطرحی، به دلیلی پویایی عرصه حقوق نیاز به تخصص و مهارت بالایی دارد که وکلای خانواده حق وران در این حوزه میتوانند شما را راهنمایی نمایند.