نحوه تبدیل حبس به جزای نقدی یا همان خریدن حبس چگونه است؟

تبدیل حبس به جزای نقدی

شاید تا بحال از طریق دوستان و آشنایان با اصطلاح _خریدن حبس_ مواجه شده باشید. در اینجا منظور از خریدن، رشوه دادن یا سوء استفاده از وضعیت مالی نیست بلکه به معنای تبدیل حبس به جزای نقدی است و یک امر قانونی قلمداد می گردد.

قواعد حقوقی متعددی در خصوص امکان یا عدم امکان تبدیل مجازات ها وجود دارد که لازم است تا از آن ها مطلع باشید.مجازات‌های جایگزین حبس و مواد قانونی آن در فصل نهم قانون مجازات اسلامی از ماده ۶۴ قید شده است.

تبدیل مجازات یکی از مباحث مهم در قانون مجازات اسلامی و قواعد رسیدگی به دعاوی کیفری است. اصولا دعاوی کیفری با هدف اثبات اتهام وارده به یک فرد (یا مبرا نمودن او از اتهام مورد نظر) مطرح می شوند. حال سوال این است که در چه شرایطی می توان مجازات تعیین شده را تبدیل نمود و در چه شرایطی نیز امکان تبدیل مجازات وجود ندارد؟

اهمیت تبدیل حبس به جزای نقدی:

تبدیل حبس به جزای نقدی در مواردی خاص مانع از رفتن مجرم به زندان می‌شود. منتهی این قانون به دلیل پیشگیری از آسیب به نظم عمومی و امنیت جامعه فقط تحت شرایطی خاص امکان‌پذیر هست‌. تبدیل مجازات حبس به موارد دیگر، یکی از راهکارهای مفیدی می‌باشد که نه تنها در کشور بلکه در تمام جوامع به طور خاص مورد توجه قرار گرفته است. زیرا این امر علاوه بر آن‌که موجب کاهش آمار زندانی‌ها می‌شود در بازسازی مجرمان نیز موثر می‌باشد.

 تبدیل حبس :

در قانون مجازات اسلامی و در مقابله با اعمال کیفری، شاهد تصویب مجازات های متفاوت و علی الخصوص مجازات حبس یا زندان در درجات متفاوتی به عنوان حبس تعزیری هستیم. حبس همواره یک مجازات تعزیری بوده و هیچگاه در زمره حدود قرار نمی گیرد.در این خصوص قانونگذار میان جرایم عمدی و غیرعمدی تفاوت قائل شده و سختگیری بیشتری در خصوص جرایم عمدی به عمل آورده است.

الف ) تبدیل حبس به جزای نقدی در جرائم غیر عمد:

قانون گذار در این حالت شدت عمل کمتری داشته و سعی نموده است تا مجرم غیر عمد را به تبدیل مجازات نزدیک تر کند. طبق قانون قاضی موظف است در حبس کمتر از دو سال برای جرائم غیرعمدی از نرخ تبدیل حبس به جزای نقدی استفاده کند اما اگر مجازات مقرر بیشتر از دو سال باشد وی در زمینه تبدیل حبس به جزای نقدی اجباری ندارد و می تواند به شخصه در این زمینه تصمیم گیری کند. در این شرایط حضور وکیل کیفری می تواند برای متهم بسیار پرمنفعت باشد.

ب ) تبدیل حبس به جزای نقدی در جرائم عمد:

در این موارد قانون گذار شدت عمل بیشتری را به خرج داده است. و سعی نموده تا محدودیت های مقرر بر مجرم را بیشتر کند به نحوی که امکان اعطای جزای نقدی بدل از حبس را به میزان سه ماه کاهش داده است. بنابراین اگر فردی در جرائم عمدی به کمتر از سه ماه حبس محکوم شود قاضی موظف است تا مجازات او را تبدیل کند اما اگر مجازات فرد سه ماه حبس تا شش ماه باشد اگر مجرم سوء سابقه کیفری نداشته باشد باز هم قاضی موظف به اعمال قانون فوق است.

شرایط استفاده از جایگزین حبس درجرام عمد

بنابراین استفاده محکوم علیه از شرایط تبدیل حبس به جزای نقدی در این موارد منوط است به عدم سوء پیشنیه کیفری! حال اگر مجازات حبس در جرائم عمدی بیش از شش ماه باشد و کمتر از یک سال، قاضی الزامی به تبدیل حبس ندارد و می تواند شخصا در این زمینه تصمیم گیری کند.

در خصوص جرایم غیر عمدی با محکومیت ۲ سال ، تعیین جایگزین حبس توسط قاضی الزامی بوده و برای جرایم غیر عمد با محکومیت بیش از دو سال نیز تعیین مجازات جایگزین حبس اختیاری است.

نرخ تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی:

مقرر نمودن جایگزین برای مجازات حبس مستلزم تعیین نرخ و تعدیل مجازات نیز خواهد بود. این مورد در ماده ۲۷ قانون مجازات اسلامی مورد اشاره واقع شده است :

مدت حبس از روزی آغاز می شود که محکوم به موجب حکم قطعی لازم الاجرا حبس می گردد. در صورتی که فرد پیش از صدور حکم به علت اتهام یا اتهاماتی که در پرونده مطرح بوده بازداشت شده باشد. مدت بازداشت قبلی در حکم محاسبه می‌شود.

در صورتی که مجازات مورد حکم شلاق تعزیری یا جزای نقدی باشد هر روز بازداشت معادل سه ضربه شلاق یا ۳۰۰ هزار ریال مجازات نقدی است ؛ چنانچه مجازات ها متعدد باشند به ترتیب نسبت به مجازات حبس ، شلاق و جزای نقدی مبادرت می گردد. به موجب مصوبه مورخ ۱۶ آبان ۹۵ هیات وزیران ، مجازات نقدی بدل از حبس مندرج در این ماده از مبلغ ۳۰۰ هزار ریال به مبلغ ۴۰۰۰۰۰ ریال تبدیل شده است.

مجازات های جایگزین حبس:

1. دوره مراقبت
2. خدمات عمومی رایگان
3. جزای نقدی جزای نقدی روزانه
4. محرومیت از حقوق اجتماعی

که در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم ٍکیفیت ارتکاب آثار ناشی از جرم سن مهارت وضعیت شخصیت سابقه مجرم وضعیت بزه دیده و سایر اوضاع احوال‌تعیین و اجرا می‌شود.

ممنوعیت های تبدیل حبس به جزای نقدی

قاضی به هیچ وجه حق ندارد در مجازات های ذیل و جرائم مربوطه، رأی به تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی و سایر موارد بدهد. این جرائم بر طبق قانون عبارتند از:

بیش از یک فقره سابقه محکومیت قطعی به حبس از یک روز تا شش ماه یا جزای نقدی بیش از ده میلیون ریال یا شلاق تعزیری
یک فقره سابقه محکومیت قطعی به حبس بیش از شش ماه یا حد یا قصاص یا پرداخت بیش از یک پنجم دیه
اعمال مجازاتهای جایگزین حبس در مورد جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور ممنوع است.
تعدد جرائم عمدی که مجازات قانونی حداقل یکی از آنها بیش از شش ماه حبس باشد مانع از صدور حکم به مجازات جایگزین حبس است.

حرف آخر:

با توجه به اهمیت زمانی و پیچیدگی های پرونده های کیفری قطعا همراهی یک وکیل متخصص و ماهر در این نوع پرونده ها برای موکلین راهگشا خواهد بود؛ لذا توصیه ما استفاده از وکلای حق وران در پرونده های کیفری خودتان برای رسیدن به هدف مطلوب است.