انواع احکام و آراء | قطعی | غیر قابل اعتراض

 

آراء وتصمیماتی که در دادگاه صادر می‌شود بر دو نوع است .احکام و قرار احکام صادره از دادگاه‌ها به چنددسته تقسیم می شوند که احکام قابل تجدیدنظر وغیرقابل تجدیدنظر وقطعی ازمهمترین این احکام به شمارمی روند. احکام قطعی ، عبارت است از حکمی که به هیچ عنوان از طرق عادی ، قابل شکایت ، تجدید نظر و واخواهی نباشد.احکام قابل تجدیدنظر،احکامی هستند که ازطرق عادی، قابل شکایت وتجدیدنظرمی باشد توصیف رای : دادگاه مکلف است  رای صادره را، از حیث قابلیت تجدید نظر و مرجع تجدید نظر توصیف کند. طرق اعتراض به رای صادره : طرق عادی وطرق فوق العاده

آنچه دراین نوشتار می خوانید:

• مفهوم تجدیدنظر
• احکام وقرار
• تعریف قرار
• تعریف حکم
• تفاوت حکم وقرار
• انواع حکم
• آرا ئ  غیرقابل تجدید نظر و آراء غیرقابل فرجام

مفهوم حقوقی تجدیدنظر :

تجدیدنظر به معنای بازنگری است ودراصطلاح حقوقی ،دوباره قضاوت کردن امری است که بدوا مورد قضاوت قرارگرفته است.

مطابق آیین دادرسی مدنی و کیفری ،رای صادره از دادگاه می تواند باشرایطی مورد اعتراض و بررسی دوباره قرار بگیرد .یکی از این روش‌ها تجدید نظر خواهی است .

قرارچیست ؟

قرار عبارت‌است از تصمیم قضایی، که از سوی مقام قضایی در طول تحقیقات مقدماتی و در مقام انجام دادن تحقیق و در موارد استثنایی در جریان محاکمه و رسیدگی دادگاه صادر می‌شود.

بعبارتی قرار،تصمیم دادگاه است درامورترافعی که کلا یابعضا قاطع دعوانباشد . مانندصدورقراررددعوا ، صدورقرارعدم استماع دعواو..

این تصمیم ممکن است ناظر به متهم، سایر اشخاص، یا در مورد اشیاء و اموال آنان باشد.

حکم به چه معناست؟

مطابق ماده 299 قانون آئین دادرسی مدنی  چنانچه رای دادگاه راجع به ماهیت دعوا و قاطع آن، به طور جزیی یا کلی باشد، حکم و در غیر این صورت قرار نامیده می شود.

بیشتر تصمیماتی که توسط دادگاه صادر می‌شود متشکل ازاحکام می باشد.

تفاوت حکم وقرار

• حکم همیشه از طرف دادگاه صادر می‌شود ولی قرار ممکن است از طرف دادگاه یا مدیر دفتر هم صادر شود.
• حکم قابل تجدید نظر است مگر قانون منع کرده باشد، در حالی که قرار غیر قابل تجدید نظر است مگر آنکه قانون اجازه داده باشد .
• احکام ممکن است حضوری یا غیابی باشد اما قرار غیابی در قانون نداریم.
• درخواست اعاده دادرسی نسبت به قرار جایز نیست صرفاً نسبت به احکام می‌توان تقاضای دادرسی نمود.
• در احکام نیاز به تقدیم دادخواست  است در قرار تقدیم دادخواست ملاک نیست و می‌تواند به صورت درخواست هم باشد

 

انواع احکام صادره از دادگاه‌ها :

1.  حکم قطعی و حکم غیر قطعی
2. حکم حضوری و حکم غیابی
3. حکم اعلامی و حکم تاسیسی
4. حکم نهایی و حکم غیرنهایی
5. حکم لازم الاجرا و حکم غیر لازم الاجرا

تعریف احکام قطعی واحکام غیرقطعی

احکام قطعی : عبارت است از حکمی که به هیچ عنوان از طرق عادی ، قابل شکایت ، تجدید نظر و واخواهی نباشد.

احکام غیرقطعی :احکامی که ازطرق عادی، قابل شکایت وتجدیدنظرمی باشد.

نکته مهم :

مطابق ماده 5قانون آئین دادرسی مدنی آراء دادگاهها قطعی است .مگر در موارد مقرر در باب چهارم این قانون یا درمواردی که به موجب سایر قوانین قابل نقض یا تجدیدنظر باشند.

آراء غیرقابل تجدید نظر(غیرقابل اعتراض)موضوع بحث این نوشتار

1. 1. رای قطعی و غیرقابل تجدید نظر ،احکام مستند به اقرار مشروط بر اینکه اقرار قاطع باشد.

اقرار  صریح یا ضمنی باشد و رای از طرف دادگاه صالح و قاضی صالح صادر شده باشد.

اقرار در دادگاه انجام شده باشدوحکم مستند به رای کارشناسی باشدکه طرفین کتباً رای او را قاطع دعوا قرار داده باشندبه شرطی که رای از دادگاه و قاضی صالح صادر شده باشد.

حکم مستند به رای کارشناسی که طرفین کتباً رای او را قاطع دعوا قرار داده باشند به شرطی که رای از دادگاه و قاضی صالح صادر شده باشد اسقاط حق تجدید نظرخواهی به شرط آنکه این اسقاط بعد از بروز اختلاف باشد (چه دعوا در دادگاه طرح شده باشد چه نشده باشد) به علاوه اسقاط به صورت کتبی باشد.

و رای از طرف دادگاه و قاضی صالح صادر شده باشدرای صادره در خصوص خسارات ناشی از قرار تامین خواسته

2. حکم مستند به رای کارشناسی ، که طرفین کتباً رای او را قاطع دعوا قرار داده باشند به شرطی که رای از دادگاه و قاضی صالح صادر شده باشد.

3. اسقاط حق تجدید نظرخواهی ، به شرط آنکه این اسقاط بعد از بروز اختلاف باشد( چه دعوا در دادگاه طرح شده باشد چه نشده باشد ) اسقاط بایدبه صورت کتبی باشد، رای از دادگاه و قاضی صالح صادر شده باشد.

4. رای صادره درخصوص خسارات ناشی از قرار تامین خواسته ماده ۱۲۰ قانون  آئین دادرسی مدنی

5.در مواردی خاص، آرای دادگاه‌ها ،غیر قابل تجدید نظر شمرده شده است مانند آرای صادره در خصوص تعدیل اجاره بها در قانون روابط موجر و مستاجر سال 1356

مواردذکرشده فوق قطعی وغیرقابل تجدیدنظر می باشند وبرای اعتراض به این آراء باید ازطریق روشهای فوق العاده بهره برد.

نکته مهم درخصوص آراءقطعی وغیرقابل تجدیدنظر:

در صورتی که دادگاه ، رای را قطعی وغیرقابل تجدیدنظر اعلام نموده باشد ولی از آن رای تجدید نظر خواهی شود ، دادگاه بدوی (اولیه ) باید دادخواست تجدید نظر را بپذیرد و پرونده را جهت اقدام مقتضی به دادگاه تجدید بفرستد، این حالت دارای اثر تعلیقی نیز می‌باشد.

در این صورت دادگاه تجدید نظر به قابلیت تجدید نظرخواهی رای ،رسیدگی می‌کند . ودو حالت به وجود می‌آید:

1. دادگاه تجدید نظر رای را قابل تجدید نظر تشخیص می‌دهد ،به رسیدگی تجدید نظر ادامه می‌دهد.
2. دادگاه تجدید نظر رای را قابل تجدید نظر تشخیص نمی‌دهد ،بنابراین قرار عدم استماع دعوا صادر می‌شود.

آراء غیرقابل فرجام 

1. احکام مستند به اقرار قاطع در دادگاه
2. احکام مستند به نظریه کارشناسی که طرفین آن را قاطع دعوا قرار داده‌اند
3. اسقاط حق فرجام‌خواهی توسط اصحاب دعوا ،قبل از صدور رای
4. احکام مستند به سوگند قاطع دعوا سوگند بتی آراء مستند به سوگند بتی ممکن است قابل تجدید نظر باشد اما قابل فرجام نیست
5. احکام راجع به متفرعات دعوا مانند خسارت دادرسی که ضمن رسیدگی به دعوای اصلی یا بعد از رسیدگی به دعوای اصلی صادر شده در صورتی که اصل دعوا غیر قابل فرجام باشد.
6. احکامی که به موجب قوانین خاص، غیر قابل فرجام‌خواهی است.

 

توصیف رای به چه معناست :

• دادگاه مکلف است رای صادره را، از حیث قابلیت تجدید نظر و مرجع تجدید نظر توصیف کند. این توصیف جنبه ارشادی و راهنمایی دارد
• در صورتی که  دادگاه رای راقطعی اعلام نموده باشد ولی از آن تجدید نظر خواهی شود .دادگاه بدوی باید دادخواست تجدید نظر را بپذیرد.
• در این صورت دادگاه تجدید نظر به قابلیت تجدید نظرخواهی رای رسیدگی می‌کند

 

 نکته مهم :

مطابق ماده 330قانون آیین دادرسی مدنی  آراء دادگاههای عمومی و انقلاب در امور حقوقی قطعی است، مگر در مواردی که طبق قانون قابل درخواست تجدیدنظر باشد.

آراء قابل تجدیدنظر:

مطابق ماده 331قانون آیین دادرسی مدنی احکام زیر قابل درخواست تجدیدنظر می باشد 

الف- دردعاوی مالی که خواسته یا ارزش آن ازسه میلیون (۳/۰۰۰/۰۰۰) ریال متجاوز باشد.

ب- کلیه احکام صادره در دعاوی غیرمالی.

ج- حکم راجع به متفرعات دعوا در صورتی که حکم راجع به اصل دعوا قابل تجدیدنظر باشد.

تبصره – احکام مستند به اقرار در دادگاه یا مستند به رای یک یا چند نفر کارشناس که طرفین کتبا رای آنان را قاطع دعوا قرار داده باشند قابل درخواست تجدیدنظر نیست مگر در خصوص صلاحیت دادگاه یا قاضی صادر کننده رای.

 

در صورتی که سوالی در مورد احکام قطعی صادره ازدادگاه  ، و.. را دارید و در تهران ساکن هستید می توانید از یکی از  ده وکیل خوب تهران که به شما معرفی میشود بهره ببرید.

همچنین اگر که تمایل به مطرح کردن سوال خود به صورت رایگان دارید ، می توانید از صفحه پرسش و پاسخ اقدام نمائید.

و اگر که می خواهید در اسرع وقت پاسخ خود را بیابید ، مشاوره حقوقی تلفنی راهکار شماست .

 

وکلای حق وران راهنمای شما در رسیدن به نتیجه مطلوب می باشند. شماره تماس : ۰۹۱۲۹۴۲۶۶۷۴

ما را در اینستاگرام دنبال نمایید

 haghvaran@